Bruggen bouwen of kloven dichten?

13 Apr, 2017

Door: Frans Kusse

In maart 2011 had ik tijdens een congres Integrative Oncology op congrescentrum Papendal een uitgebreid gesprek met prof. Clyde Jensen, een man met een eerbiedwaardige staat van dienst. Hij was op zijn 32e – met een doctorsgraad in zowel farmacologie als fysiologie – de jongste decaan (‘dean’) van een medische faculteit (MD). Omdat hij zich te jong achtte om zijn verdere leven te slijten binnen één instituut, werd hij achtereenvolgens decaan van een medische faculteit voor Osteopathic Medicine (DO), Chiropractic Medicine (DC) en Naturopathic Medicine (ND of NMD).

Begin 20e eeuw bestonden er in de Verenigde Staten vele soorten artsenopleidingen, waaronder de bovengenoemde. De meeste opleidingsinstituten werden gesloten naar aanleiding van het ‘Flexner rapport’ in 1911 en de American Medical Association (AMA) werd de dominante artsenorganisatie. In de meeste staten bleven DO’s en DC’s erkend als artsen en in enkele staten ook de ND’s. Zij kunnen zich net als MD’s (‘reguliere artsen’) in deze staten specialiseren in ieder medisch specialisme. Clyde Jensen vertelde dat de verschillende opleidingen nauwelijks voor elkaar onderdoen qua theoretische en praktische kennis, inclusief enkele jaren coschappen in een academisch ziekenhuis. Alleen de therapie en de visie op genezing zijn verschillend. De MD’s zijn meer gericht op bestrijding van de ziekte(verwekker), terwijl de andere richtingen zich meer richten op het ondersteunen en stimuleren van het zelfherstellend vermogen.

Hij vertelde dat zijn wens om een overstijgende visie te ontwikkelen ontstond tijdens een heftige discussie waar vertegenwoordigers van de verschillende opleidingen elkaar in de haren vlogen en elkaar verketterden. Hij begreep niet waarover de strijd ging, omdat hij uit ervaring wist dat er meer was dat hen verbond dan hen scheidde. Sindsdien heeft hij allerlei projecten opgezet om vorm te geven aan zijn idee van wat hij Collaborative Medicine noemt.

Door zijn ruim veertigjarige ervaring met artsen van verschillende opleidingsinstituten is Jensen tot de conclusie gekomen dat bruggen slaan tussen de verschillende ‘silo’s’ – hij vergelijkt de verschillende denkwerelden met silo’s, waar weinig nieuws in komt maar nog minder uitgaat – moeite kost bij oudere artsen. Er moet contact en communicatie zijn en voor een onbevangen, open uitwisseling van ideeën is het van groot belang dat artsen tijdens hun vorming al contact met elkaar hebben. Om die reden laat hij studenten van verschillende opleidingen met elkaar samenwerken aan projecten. Op die manier hoopt hij de kloof van onderaf te dichten, ‘to zip the gap’ zoals hij dat noemt.

De ervaring van Clyde Jensen wordt gedeeld door prof. Aviad Haramati, hoogleraar Fysiologie en Geneeskunde aan de Georgetown University School of Medicine (Washington DC) en Director of Academic Programs aan het Institute of Integrative Health (Baltimore MD). Tijdens een symposium in Nederland in 2010 gaf hij een overzicht van de resultaten van onderwijs in Integrative Medicine aan zijn universiteit. Wat in 2002 begon als een voorzichtige introductie van verschillende complementaire en alternatieve geneeswijzen (CAM)* – inspelend op de behoefte van de patiënten en de vraag van de studenten – is langzamerhand overgegaan in één curriculum Integrative Medicine voor alle studenten waar het beste uit beide werelden wordt gedoceerd, met open-minded scepticism.

Wat in de Verenigde Staten aan meer dan zeventig universiteiten is gebeurd en in Europa aan verschillende universiteiten plaatsvindt, heeft in Nederland ook een voedingsbodem: de behoefte aan integratie van de verschillende geneeskundige visies tot één geheel. Dat was al de visie van onze gemeenschappelijke vader van de geneeskunde, de Griekse arts Hippokrates. Vertaald naar deze tijd: bevorderen van gezondheid zover dat kan en ziekte bestrijden waar nodig.

Meer informatie:www.aiga.nl

* CAM staat voor Complementary and Alternative Medicine, waarbij ‘complementair’ wordt gebruikt voor geneesmethoden die aanvullend zijn op de reguliere geneeskunde en ‘alternatief’ voor geneesmethoden die in plaats van een reguliere behandeling kunnen worden toegepast. Integrative Medicine combineert het beste uit regulier en CAM.