Wat is integrale geneeskunde/Integrative Medicine?

12 Jun, 2017

Door: Frans Kusse

‘Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt.’ – Albert Einstein

De term ‘integrale geneeskunde’ heeft in Nederland verschillende betekenissen gehad. Bij sommigen bestaat er daardoor nog verwarring en discussie over de juiste betekenis en over de overeenkomst of juist het verschil met het begrip Integrative Medicine.
‘Integrale geneeskunde’ wordt door de Artsen Vereniging Integrale Geneeskunde (AVIG) gebruikt als de Nederlandse vertaling van Integrative Medicine.* Deze term is gedefinieerd door een consortium van meer dan zeventig academische centra in de Verenigde Staten, waaronder topuniversiteiten als Yale en Stanford. Met Integrative Medicine/integrale geneeskunde wordt een visie beschreven waarbij arts/behandelaar en patiënt gelijkwaardig zijn (de arts/behandelaar als coach), de patiënt/cliënt centraal staat, de mens als geheel wordt gezien en er een keuze gemaakt kan worden uit alle beschikbare therapeutische mogelijkheden waarvoor wetenschappelijke onderbouwing bestaat, in de zin van aanwijzingen voor de effectiviteit en bewijs van veiligheid.

In 1955 gaf sociaal geneeskundige Arie Querido de volgende definitie van integrale geneeskunde: ‘een geneeskunde die poogt het beeld van de zieke mens, dat aanvankelijk in fragmenten uiteenvalt, weer samen te voegen, teneinde de vraag te kunnen beantwoorden of en in hoeverre het geïntegreerde beeld tot andere vraagstellingen en andere mogelijkheden van beantwoording kan leiden dan de beschouwingen van de onderdelen zou doen verwachten.’ We zien hier een eerste stap naar een geneeskunde die de mens ziet als een geheel in de sociale context.

De systeembiologie – een uitwerking van de systeemtheorie binnen de biologie – geeft hier een verdere invulling op. Prof. Jan van der Greef, hoogleraar systeembiologie in Leiden, verwoordt dat in een interview met het Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde (1-2015, 11-15) als volgt: ‘In een levend organisme staat alles met alles continu in relatie tot elkaar, ook met de psyche, op alle niveaus én op een niet-lineaire manier. Het is uitgesproken dynamisch. Dat is systeembiologie: hier inzicht in ontwikkelen en dat kunnen toepassen.’
Integrale geneeskunde in de huidige betekenis zou gezien kunnen worden als de praktische toepassing van systeemgeneeskunde.

‘…alle beschikbare therapeutische mogelijkheden waarvoor
wetenschappelijke onderbouwing bestaat.’

Er zijn artsen die menen dat Integrative Medicine het domein is van regulier werkende artsen die binnen hun werk complementaire methoden implementeren. De artsen van de AVIG – waaronder veel huisartsen en medisch specialisten – zijn echter van mening dat integrale geneeskunde gelijk is aan Integrative Medicine en zowel aangevlogen kan worden vanuit de reguliere als de complementaire richting. Er wordt in de definitie namelijk duidelijk gesproken van ‘alle beschikbare therapeutische mogelijkheden waarvoor wetenschappelijke onderbouwing bestaat’. En bij de keuze speelt de wens van de patiënt/cliënt, de ervaring van de behandelaar, de aangetoonde effectiviteit én de veiligheid van de therapie een rol. Hoe veiliger de therapie (lees bijvoorbeeld homeopathie of acupunctuur) hoe minder hard het bewijs hoeft te zijn om het toch toe te mogen passen.

In die zin vormt integrale geneeskunde/Integrative Medicine de brug tussen wat nu nog reguliere en complementaire geneeskunde wordt genoemd, de verbinding op een hoger niveau waar, zoals Einstein al zei, de oplossingen worden gevonden voor problemen. Op dat niveau blijkt dat er gestreefd wordt naar dezelfde doelen, namelijk een optimale balans, gezondheid of veerkracht en dat er ex- of impliciet gebruik wordt gemaakt van het ongelofelijke zelfherstellende vermogen van het systeem mens. De visie van Hippocrates komt terug in een modern jasje.

Meer informatie: www.aiga.nl

* De definitie van het Amerikaanse Consortium Academic Health Centers for Integrative Medicine luidt: ‘The practice of medicine that reaffirms the importance of the relationship between practitioner and patient, focuses on the whole person, is informed by evidence, and makes use of all appropriate therapeutic approaches, healthcare professionals and disciplines to achieve optimal health and healing.’