Yoga nidra

20 Jun, 2024

Door Karlien Bongers

Alles wat NOBO is, oftewel nieuw, onvoorspelbaar, bedreigend en/of oncontroleerbaar, genereert stress. Blootstelling aan de fysiologische stressrespons is dus onvermijdelijk. Dat langdurige stress aan de basis ligt van onze zogenaamde welvaartsziekten is intussen wel bekend. Omdat stress niet is te voorkomen, zoeken we manieren om de duur van de stressrespons te verkorten, dan wel de fysiologische effecten te verminderen. De van oorsprong oostelijke interventies yoga en mindfulness worden hiervoor sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw ook in het Westen ingezet. Inmiddels is het positieve effect van deze interventies op gezondheid en welbevinden wetenschappelijk onderbouwd.

Stress hoort bij het leven. Het is een mechanisme dat onze soort in staat heeft gesteld te overleven in tijden van gevaar, zoals gebrek aan voedsel of sociale uitsluiting. De stressreactie zorgt ervoor dat, fysieke processen gericht op overleving worden geactiveerd. Dit gaat ten koste van de processen die gericht zijn op herstel. Het sympathische zenuwstelsel krijgt de overhand ten koste van het parasympatische zenuwstelsel. Het immuunsysteem-remmende hormoon cortisol wordt aangemaakt ten koste van een florerend immuunsysteem dat wonden geneest en infecties bestrijdt. Bovendien worden er bij de stressrespons transcriptiefactoren gevormd zoals NF-kappa-B. Hoewel deze via hun epigenetische invloed de overlevingskansen op korte termijn vergroten, ondermijnen ze ook het zelfgenezend vermogen van het lichaam.¹ Een stressreactie die langer duurt met onvoldoende tijd om te herstellen, leidt uiteindelijk tot disbalans. Deze disbalans uit zich door diverse klachten zoals piekeren, verminderd cognitief functioneren, angst en stemmingsstoornissen. Bovendien worden de zogenaamde welvaartziekten zoals hartvaatziekten, (auto)immuunstoornissen en kanker veroorzaakt door de disbalans tussen stress en herstel.²

Omdat stress onvermijdelijk is in de huidige hectische tijd, is het belangrijk om – naast te leren hoe je de stressrespons kunt verkorten – ook tijd te nemen om te herstellen. Zo kun je leren om minder te piekeren door bijvoorbeeld een piekerdagboek. Hierdoor krijgen negatieve gedachten ruimte om er te mogen zijn terwijl de piekertijd wordt beperkt. Cognitieve gedragstherapie en mindfulness ondersteunen het verminderen van stress door onder andere het herlabelen van onze negatieve gedachten. Affirmaties dragen bij aan het integreren van positieve intenties in ons dagelijks leven. Visualisaties helpen om te ontspannen, net als autogene training en diverse vormen van yoga.

Lees het gehele artikel vanaf pagina 16 in het VNIG 4/24.

Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.

Bronvermelding:
1. Capel, P. (2017). Het emotionele DNA, Gevoelens bestaan niet, zij ontstaan. (8e herziene druk). K.pl Education.
2. Walker, M. (2017). Why we sleep. Penguin Books.
3. Pandi-Perumal, S.R., Spence, D.W., Srivastava, N., & et al. (2022). The Origin and Clinical Relevance of Yoga Nidra. Sleep Vigil.,6(1):61-84.
4. Datta, K., Mallick, H.N., Tripathi, M., Ahuja, N., & Deepak, K.K. (2022). Electrophysiological Evidence of Local Sleep During Yoga Nidra Practice. Front Neurol., 13: 910794.
5. Frohlich, J., Toker, D., & Monti, M.M. (2021). Consciousness among delta waves: a paradox?. Brain., 144(8): 2257-2277.
6. Markil, N., Whitehurst, M., Jacobs, P.L., & Zoeller, R.F. (2012). Yoga Nidra relaxation increases heart rate variability and is unaffected by a prior bout of Hatha yoga. J Altern Complement Med., 18(10): 953-958.
7. Black, D.S., Cole, S.W., Irwin, M.R., & et al. (2013). Yogic meditation reverses NF-κB and IRF-related transcriptome dynamics in leukocytes of family dementia caregivers in a randomized controlled trial. Psychoneuroendocrinology., 38(3):348-355.
8. Datta, K., Bhutambare, A., Narawa, Y., Srinath, R., & Kanitkar, M. (2023). Improved sleep, cognitive processing and enhanced learning and memory task accuracy with Yoga nidra practice in novices. PLoS One., 18(12):e0294678.
9. Rani, M., Singh, U., Agrawal, G.G., Natu, S.M., Kala, S., Ghildiyal, A., & Srivastava, N. (2013). Impact of yoga nidra on menstrual abnormalities in females of reproductive age. J Altern Complement Med., 19(12): 925–929.
10. Amita, S., Prabhakar, S., Manoj, I., Harminder, S., & Pavan, T. (2009). Effect of yoga-nidra on blood glucose level in diabetic patients. Indian J Physiol Pharmacol., 53(1): 97-101.