Acupunctuur bij motorische klachten

20 Feb, 2018

Door Madelèn Vernooij

In Nederland hebben een op de vijf mensen dagelijks last van pijn.¹ Pijn kan de kwaliteit van leven en het dagelijks functioneren sterk beïnvloeden.² Chronische pijn, die langer dan drie tot zes maanden aanhoudt, vormt een aanzienlijke last voor zowel het individu als de hele samenleving. Vooral lage rugpijn (29%) en nekpijn (16%) zorgen voor hoge maatschappelijke kosten als gevolg van ziekteverzuim.³

In mijn eigen acupunctuurpraktijk heeft waarschijnlijk meer dan de helft van de cliënten de praktijk bezocht vanwege pijnklachten aan het bewegingsapparaat. Soms acute pijnklachten, maar veel vaker langdurige pijn waarmee ze al naar vele andere specialisten en therapieën geweest zijn, zonder voldoende resultaat. Als de klachten minder heftig en minder frequent voorkomen na acupunctuurbehandelingen, is dat zeer waardevol voor de patiënt. Behalve vermindering van pijn, en verbetering van functies, zien we vaak ook een emotionele ontlading bij mensen met chronische pijn als ze behandeld worden. Het gevoel dat er ‘eindelijk’ iets gebeurt.

Nu blijft pijn een subjectieve emotie die moeilijk meetbaar en tevens moeilijk te begrijpen is. Het effect op pijn van acupunctuur, of welke behandeling dan ook, is daardoor moeilijk te meten. Vaak hoor ik nog zeggen: ‘Acupunctuur? Dat is toch niet bewezen?’ In de laatste jaren is er echter heel veel wetenschappelijk bewijs geleverd waarin de effectiviteit van deze behandelwijze wordt aangetoond. Hoe komt het dan dat het effectief kan zijn voor de behandeling van pijn? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat door middel van acupunctuur een aantal lichaamseigen pijnstillers, zoals endorfine en andere biochemische stoffen die betrokken zijn bij pijnvermindering, gestimuleerd worden.^4,5 Ook de gevoeligheid van de hersenen voor deze lichaamseigen pijnstillers wordt door acupunctuur versterkt.⁶ Een effect dat ook na behandeling aanhield.⁷ De pijn wordt minder, en mensen met pijn voelen zich beter.

Met behulp van fMRI-technieken is de respons van de hersenen na stimulus van de acupunctuurnaald in kaart gebracht. Hiervoor werd verum (ofwel traditionele) acupunctuur vergeleken met sham (ofwel placebo) acupunctuur. Bij sham acupunctuur worden de naalden minder diep en op andere punten in de huid ingebracht. In een meta-analyse van fMRI-studies naar het effect van acupunctuur blijkt verum acupunctuur andere fMRI-activiteit te laten zien dan sham acupunctuur.⁸ Tevens zijn er recentelijk wetenschappelijke onderzoeken gepubliceerd, die laten zien dat acupunctuur excellent werkt voor chronische pijn.

1. Breivik, H., Collett, B.,Ventafridda, V., Cohen, R., & Gallacher, D. (2006). Survey of chronic pain in Europe: Prevalence, impact on daily life and treatment. European Journal of Pain, 10, 287-333.
2. Bekkering, G.E., Bala, M.M., Reid, K., Kellen, E., Harker, J., Riemsma, R., … Kleijnen J. (2011). Epidemiology of chronic pain and its treatment in The Netherlands. Netherlands Journal of Medicine, 69, 141-53.
3. National Center for Health Statistics US. Health, United States, 2016: with chartbook on Long-term trends in health. Hyattsville, MD. 2017.
4. Zhao, Z.-Q. (2008). Neural mechanism underlying acupuncture analgesia. Progress in Neurobiology, 85(4), 355–375. org/10.1016/j.pneurobio.2008.05.004.
5. Han, J.S. (2004). Acupuncture and endorphins. Neuroscience Letters, 361: 258–261.
6. Harris, R. E., Zubieta, J.-K., Scott, D. J., Napadow, V., Gracely, R. H., & Clauw, D. J. (2009). Traditional Chinese acupuncture and placebo (sham) acupuncture are differentiated by their effects on μ-opioid receptors (MORs). NeuroImage, 47(3), 1077–1085.
7. Theysohn N, Choi KE, Gizewski ER, Wen M, Rampp T, Gasser T, Dobos GJ, Forsting M, Musial F. (2014). Acupuncture-related modulation of pain-associated brain networks during electrical pain stimulation: a functional magnetic resonance imaging study. Journal of Alternative and Complementary Medicine; 20:893–900.
8. Huang W, et al. Characterizing acupuncture stimuli using brain imaging with fMRI-a systematic review and meta-analysis of the literature. PLoS ONE. 2012;7(4):e32960.
9. American Specialty Health Incorporated Health Services Department. (2016). Acupuncture: Does Acupuncture Provided Within a Managed Care Setting Meet Patient Expectations and Quality Outcomes? 1–12.
10. Vickers, A. J., Cronin, A. M., Maschino, A. C., Lewith, G., MacPherson, H., Foster, N. E., et al. (2012). Acupuncture for Chronic Pain. Archives of Internal Medicine, 172(19), 1444.
11. MacPherson, H., Vertosick, E.A., Foster, N.E., Lewith, G., Linde, K., Sherman, K.J., Witt, C.M., Vickers, A.J. (2017). The persistence of the effects of acupuncture after a course of treatment: a meta-analysis of patients with chronic pain. Pain; 158(5):784-793.
12. Chou, R., Deyo, R., Friedly, J., Skelly, A., Hashimoto, R., Weimer, M., Fu, R., Dana, T., Kraege,l P., Griffin, J., Grusing, S., Brodt, E. (2016). Noninvasive Treatments for Low Back Pain. Comparative Effectiveness Review No. 169. (Prepared by the Pacific Northwest Evidence-based Practice Center under Contract No. 290-2012-00014-I.) AHRQ Publication No. 16-EHC004-EF. Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality.
13. MacPherson, H. et al (2015). Alexander technique lessons or Acupuncture sessions for persons with chronic neck pain: A randomized trial. Annals of Internal Medicin ;163(9):653-62.
14. Yuan, Q.-l. et al. (2016). Acupuncture for musculoskeletal pain: A meta-analysis and metaregression of sham-controlled randomized clinical trials. Scientific Reports; 6, 30675;
15. Hopton, A., MacPherson,, Keding, A., Morley, S. (2014). Acupuncture, counseling or usual care for depression and comorbid pain: secondary analysis of a randomized controlled trial. British Medical Journal Open; 4:e004964
16. Thijs, K. De invloed van pijncoping op de levenskwaliteit van patiënten met chronische pijn. UvG 2003-2004.
17. McDonald, J., Janz, S. (2017). The Acupuncture Evidence Project: a Comparative Literature Review. Revised edition, Australian Acupuncture and Chinese Medicine Association Ltd, Brisbane.
18. Yin, C., Buchheit, T. E., & Park, J. J. (2017). Acupuncture for chronic pain: an update and critical overview. Current Opinion in Anaesthesiology, 1.
19. Bally, M., Dendukuri, N., Rich, B., Nadeau, L., Helin-Salmivaara, A., Garbe, E., & Brophy, J. M. (2017). Risk of acute myocardial infarction with NSAIDs in real world use: bayesian meta-analysis of individual patient data. British Medical Journal (Clinical Research Ed.), 357, j1909–13.
20. Rudd, R.A., Seth, P., David, F., Scholl, L. (2016). Increases in Drug and Opioid-Involved Overdose Deaths — United States, 2010–2015. Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR); 65:1445–1452.
21. Hopton, A., MacPherson,, Keding, A., Morley, S. (2014). Acupuncture, counseling or usual care for depression and comorbid pain: secondary analysis of a randomized controlled trial. British Medical Journal Open 4: e004964
22. Vernooij, M., Marcelissen, F. (2017). Measuring patient reported outcomes of acupuncture treatment on pain patients' health status. Complementary Therapies in Clinical Practice; 28:192-199..
23. MacPherson, H., Newbronner, L., Chamberlain, R., Richmond, S.J., Lansdown, H., Perren, S., et al. (2014). Practitioner Perspectives on Strategies to Promote Longer-Term Benefits of Acupuncture or Counselling for Depression: A Qualitative Study. PLoS ONE; 9(9): e104077.
24. McPherson, H. et al. (2013). Acupuncture and counseling for depression in primary care: a randomized controlled trial. PLoS Medicine;10(9):e1001518.