De lekkende darm

21 Aug, 2017

Door: Karlien Bongers

Van oudsher wordt vertering en absorptie van voedsel, elektrolyten en water gezien als de primaire functie van onze darm. In de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat de darm daarnaast een belangrijke functie heeft in de bescherming tegen macromoleculen uit onze omgeving. Samen met het lymfestelsel en het neuro-endocriene netwerk controleert het darmepitheel de balans tussen tolerantie voor en afweeracties tegen lichaamsvreemde stoffen. De ontdekking van openingen tussen de cellen van het darmepitheel (zogenaamde tight junctions) en van de effecten van zonuline heeft nieuw licht geworpen op het ontstaan van chronische ontstekingsreacties, auto-immuunziekten en kanker in zowel de darm als in de rest van het lichaam. Deze kennis geeft aanknopingspunten voor nieuwe behandelingen.

Vanaf de onderste sfincter (sluitspier) in de slokdarm tot aan de anus wordt ons lichaam slechts door één cellaag gescheiden van de buitenwereld. De met microvilli bedekte darmcellen (enterocyten) vormen een goede barrière en beschermen ons tegen de talloze bacteriën en toxinen in het spijsverteringssysteem. Direct achter die beschermende laag van enterocyten bevindt zich een netwerk van zenuwcellen, bloed en lymfevaten. Hierdoor is een snelle interactie tussen darm en de rest van ons lichaam mogelijk. Veranderingen in onze darm hebben hun weerslag op de rest van het lichaam. En andersom heeft bijvoorbeeld de mate van stress of de voedingsstatus invloed op de darmen. Dat een goede barrièrefunctie van de darm noodzakelijk is, bleek al uit dierexperimenten in de vroege jaren negentig van de vorige eeuw. Na injectie van delen van de celwand van bacteriën in de darmcellen ontstond bij de proefdieren zowel een ontsteking in de darmwand zelf als een systemische ontstekingsreactie.