Echt contact geeft zin aan zorg

16 Dec, 2019

Door Hetty Jansen-Verhagen

Echt contact binnen de zorg wordt door cliënten en patiënten, therapeuten en artsen in de complementaire zorg als heel zinvol ervaren. Gelukkig hebben wij daar tijd voor. In de reguliere zorg, waar de patiënt een ‘zorgklant’ is, komt dat contact van mens tot mens, de empathische verbinding tussen zorgverlener en patiënt, tegenwoordig sterk onder druk te staan. Beiden ervaren stress door gebrek aan daadwerkelijk onderling contact waarbij oprechte aandacht, veiligheid en vertrouwen tot uiting kunnen komen. Terwijl dat stuk voor stuk belangrijke gezondheidsbevorderende elementen zijn.

Onze wereld wordt steeds meer geregeerd door technologie (‘kunnen’) en economie (‘hebben’). Patiënten zijn over het algemeen blij met de meetapparaten, instrumenten en digitale contactmogelijkheden in de zorg. Het maakt de zorg gemakkelijker, interessanter en maakt hen vitaler. De zorgverleners zijn ook blij, want het ondersteunt het doel om de beste zorg te kunnen verlenen. Een keerzijde van deze ontwikkelingen is echter dat het patiënt-‘zijn’ meer en meer in een ander daglicht komt te staan. De nieuwe geavanceerde technologische behandelmethoden, de verplicht gestelde protocollering en vastlegging van gegevens hebben de laatste jaren een enorme invloed op de tijd waarbinnen de zorgverlener echt contact met de patiënt kan hebben.

Medisch specialisten zijn inmiddels 40 procent van hun tijd kwijt aan verwerking van zorggegevens (Zorgvisie 20 nov. 2017).¹ In diezelfde maand publiceerde de NOS een artikel met als kop ‘Psycholoog soms langer bezig met administratie dan met patiënt’.² Ondanks druk op partijen die invloed hebben op dit beleid, heeft het er de laatste twee jaar niet in geresulteerd dat er een wijziging is aangebracht ten gunste van meer tijd en aandacht voor de patiënt. Deze wordt een zorgklant genoemd en erger nog, een zorgverzekeraar sprak laatst over patiënten als producten.

De keuze voor een zorgberoep wordt gemaakt vanuit de intrinsieke behoefte om voor kwetsbare en zieke mensen te zorgen. Om hen vanuit kennis, inzichten en oprechte aandacht te begeleiden naar gezondheid. Vroeger werd dit liefdewerk genoemd. Een roeping. Patiënten wenden zich tot de zorg met de hulpvraag om aandacht voor hun noden, hun ongemak, hun ziekten en kwalen. Zij zoeken de veiligheid van de kennis, ervaring en toewijding waarover de zorgverlener beschikt. In deze context zijn twee zingevingselementen betrokken: liefde en gezondheid. Twee wezenlijke behoeftes van de mens.

1. Bukman, B. (2017) Zorgverleners besteden 40 procent van hun tijd aan administratie Geraadpleegd op 21 november 2019.
2. van de Wiel, M (2016) Psycholoog soms langer bezig met administratie dan met patiënt Geraadpleegd op 21 november 2019.
3. Niessen, T (2019) Verpleegkundige, schrijver en spreker Geraadpleegd op 21 november 2019.
4. de Wachter, D.(2015) Liefde. Amsterdam: Uitgeverij Lanno Campus. ISBN 9789401421331
5. MuzIC (2019) Bijzondere ontmoetingen op de Intensive-Care Geraadpleegd op 21 november 2019.