Hoop, valse hoop en integriteit in de zorg
05 Dec, 2023
Door Nienke van der Heide
In de gedragscode voor artsen van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst (KNMG) staat prominent dat artsen hun patiënten geen valse hoop moeten geven.1 En inderdaad: valse hoop maakt dat mensen onnodig lang doorgaan met behandelingen die geen positieve gezondheidseffecten hebben, maar wel bijwerkingen. Een ineffectieve behandeling kost geld en kostbare tijd. Tijd die mensen beter kunnen besteden aan acceptatie, kwaliteit van leven en afscheid nemen van hun dierbaren. Maar we weten ook dat hoop van levensbelang is in moeilijke situaties. Hoop zet mensen aan tot actie en voorkomt dat ze in een depressie wegzakken. Hoe kunnen artsen en therapeuten op integere wijze omgaan met de behoefte aan hoop wanneer alles onzeker wordt?
Daar is hij weer: Sjamadriaan, de bekendste bestrijder van kwakzalverij. Nu influencers op grote schaal geld verdienen met het vermarkten van onnodige of zelfs schadelijke gezondheidsinterventies wordt ook Adriaan ter Braack, op social media bekend als Sjamadriaan, weer regelmatig geïnterviewd. In de NRC vertelt hij over zijn drijfveer om medische desinformatie aan de kaak te stellen:2 hem steekt de valse hoop die deze claims bieden het meest. Toen de ziekte van zijn vader in de terminale fase beland was, zocht zijn vader zijn heil in therapieën die niet wetenschappelijk waren bewezen. ‘Terwijl iemand op zo’n moment veel meer baat heeft bij acceptatie’, zegt ter Braack.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 16 in het VNIG 1/24.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. KNMG. (2022). KNMG-Gedragscode voor artsen. KNMG, voorop voor dokter en zorg. Geraadpleegd op 31 oktober 2023, van www.knmg.nl/actueel/dossiers/gedragscode-voor-artsen
2. Smouter, K. (7 oktober 2023). Hét medicijn tegen online kwakzalverij is nog niet gevonden. NRC. www.nrc.nl/het-medicijn-tegen-online-kwakzalverij-is-nog-niet-gevonden
3. Kube T, Blease C, Ballou SK, Kaptchuk TJ. Hope in Medicine: Applying Multidisciplinary Insights. Perspect Biol Med. 2019;62(4):591-616. doi: 10.1353/pbm.2019.0035. PMID: 31761796.
4. Goodall, J., Abrams, D. & Hudson. G. (2021). Het Boek van Hoop: levenslessen voor een mooiere toekomst. HarperCollins. ISBN 9789402713275
5. Blease, C. (2012). Stigmatizing Depression: Folk Theorizing and the ‘Pollyanna Backlash’. In Cooper, R. & Carel, H. Health, Illness and Disease: Philosophical Essays (pp. 181–195). Acumen.
6. Di Blasi Z, Crawford F, Bradley C, Kleijnen J. Reactions to treatment debriefing among the participants of a placebo controlled trial. BMC Health Serv Res. 2005 Apr 22;5(1):30. doi: 10.1186/1472-6963-5-30. PMID: 15847683; PMCID: PMC1112594.
7. Hagerty RG, Butow PN, Ellis PM, Lobb EA, Pendlebury SC, Leighl N, MacLeod C, Tattersall MH. Communicating with realism and hope: incurable cancer patients' views on the disclosure of prognosis. J Clin Oncol. 2005 Feb 20;23(6):1278-88. doi: 10.1200/JCO.2005.11.138. Erratum in: J Clin Oncol. 2005 May 20;23(15):3652. Mac Leod, Craig [corrected to MacLeod, Craig]. PMID: 15718326.