Nabijheid in de therapeutische relatie
17 Apr, 2024
Door Sanderijn Hubertse
Vanaf het moment dat ik in de psychiatrie werkte, werd mij op het hart gedrukt om een juiste afstand-nabijheid in de begeleidingsrelatie te bewaken. Dit vertaalde ik door in het cliëntcontact, dat grillig kon zijn, vooral voldoende afstand te bewaren. Mijn indruk was dat jongeren met psychiatrische problematiek moeilijk een begeleidingsrelatie konden aangaan, ook gezien de hoeveelheid hulpverleners die zij ontmoetten. Achteraf zie ik dat ik, door een mate van handelingsverlegenheid, zelf verbinding uit de weg ben gegaan. Hoewel de focus in mijn huidige werk als massagetherapeut op het woord nabijheid ligt, ben ik nieuwsgierig: hoe komt professionele nabijheid tot stand?
Laat ik beginnen met een korte terugblik op de ontwikkeling van de behandelrelatie. Van het begin van onze jaartelling tot halverwege de twintigste eeuw was een behandelrelatie volgens de Hippocratische leer voornamelijk gericht op het verlichten van ziekte en pijn en het teweegbrengen van het goede.1 De invulling van de rol van zorgverlener leidde met regelmaat tot situaties, waarin de vrijheid van de zorgvrager werd ingeperkt. Zorgverlening was eenrichtingverkeer en een arts of hulpverlener was een autoriteit. Gelukkig is het zelfbeschikkingsrecht, het recht op het maken van je eigen keuzes, tegenwoordig wettelijk vastgelegd. Deze wending ontstond met het ‘schadebeginsel’, dat in de negentiende eeuw geformuleerd werd door de filosoof John Stuart Mill. Dit schadebeginsel stelt dat er alleen macht tegen de wil van iemand in mag worden uitgeoefend wanneer daarmee het toebrengen van schade aan een ander wordt voorkomen.2 De titel van het boek Het individu is soeverein over zijn lichaam en geest van deze liberale denker spreekt voor zich. De aandacht voor autonomie van de patiënt neemt vanaf deze periode toe.
Meer informatie: www.renehogeboom.com
Lees het gehele artikel vanaf pagina 10 in het VNIG 3/23.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Beauchamp, T.L.. (1990). The promise of the beneficience model for medical ethics. J Contemp Health Law Policy, 6. 145-155. Geraadpleegd op 1 februari 2024, van boeken.medische-ethiek.nl/i-4-2-de-zorgverlener-patientrelatie/?print=pdf.
2. Valkenberg, S. (2012). Schadebeginsel. Filosofie Magazine. Geraadpleegd op 7 maart 2024, van www.filosofie.nl/schadebeginsel
3. Woods, I. (2014). Carl Rogers, Martin Buber, and Relationship. Eisteach, 14(2): 14-18. Geraadpleegd op 1 februari 2024, van iacp.ie/files/UserFiles/IJCP-Articles/2014/Carl-Rogers-Martin-Buber-and-Relationship-by-Ian-Woods
4. Van Os, J. (z.d.) Geschiedenis van de Herstelbeweging. Psychosenet. Geraadpleegd op 1 februari 2024, van www.psychosenet.nl/wat-is-herstel/wat-kan-de-herstelbeweging-doen/geschiedenis-van-de-herstelbeweging
5. Verhaeghe, P. (2018). Intimiteit (2e druk). De bezige bij.
6. Van Meekeren, E., Van Deursen, S., Glas, G. & et al. (2017). Zelfonthulling. Van Meekeren & Boom uitgevers.