Samenwerken loont!

21 Oct, 2019

Door Karlien Bongers

Samenwerken loont. De interactie tussen ons brein en ons lichaam is evolutionair gevormd, doordat we als menselijke soort voor onze overleving afhankelijk waren van een groep. Niet alleen om voedsel en onderdak te vinden of ter bescherming tegen gevaren van buitenaf, maar ook om kinderen, ouderen en zieken te verzorgen. Positieve menselijke interacties hebben dan ook positieve fysiologische effecten en dragen bij aan ons gevoel van zingeving en geluk. Bovendien blijkt samenwerking ook in financieel opzicht een positief effect te hebben. Toch is samenwerking binnen de gezondheidszorg niet altijd vanzelfsprekend.

De tijd van de alleswetende en allesbepalende dokter ligt nog niet zo ver achter ons. Toch is het intussen normaal dat er interdisciplinair wordt samengewerkt. Medisch specialisten overleggen met elkaar en luisteren naar de inbreng van andere zorgspecialisten zoals verpleegkundigen en fysiotherapeuten. Richtlijnen en behandelingsprotocollen worden multidisciplinair vastgesteld en behandelingen voor de individuele patiënt worden vaak bepaald in een multidisciplinair overleg.
En hoewel er nog wel wat te verbeteren valt, krijgt ook de mening van de patiënt steeds meer gewicht bij het vaststellen van beleid. Aandacht voor de patiëntenrechten en de Engelse begrippen ‘informed consent’, ‘shared decision making’ en ‘personalized medicine’ die in het Nederlandse zorgveld zijn omarmd, helpen hierbij. Net zoals het inzichtelijk maken van behandelingsresultaten zoals bij de Monitor borstkankerzorg.

Een structurele samenwerking tussen reguliere zorgverleners en complementaire of Integrative Medicine (CIM-)zorgverleners blijkt echter moeilijk van de grond te komen. Hoewel een eerste inventarisatie in 2015 liet zien dat 92 procent van de 91 ziekenhuizen in Nederland een vorm van complementaire geneeskunde aanbiedt¹, zijn dergelijke behandelingen ook anno 2019 over het algemeen kleinschalig, ongestructureerd en vaak op initiatief van individuele zorgverleners. Dat is begrijpelijk, want samenwerken vergt naast motivatie, wederzijds respect en individuele competenties – zoals communicatieve vaardigheden, empathisch vermogen en nieuwsgierigheid –ook tijd en dus geld. Een structurele vergoeding voor CIM-interventies komt niet alleen in Nederland moeilijk tot stand. Deels heeft het te maken met factoren die inherent zijn aan het vergoedingenstelsel zelf en deels zijn ze CIM-specifiek.

1. Busch M, Jong M, Baars E. Complementaire zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen en GGZ-instellingen, een eerste Nederlandse inventarisatie. Van Praag Instituut /Louis Bolk Instituut. 2015
2. Moore Simas TA, Flynn MP, Kroll-Desrosiers AR, et al. A Systematic Review of Integrated Care Interventions Addressing Perinatal Depression Care in Ambulatory Obstetric Care Settings. Clin Obstet Gynecol. 2018;61(3):573–590
3. Herman PM, Poindexter BL, Witt CM, Eisenberg DM. Are complementary therapies and integrative care cost-effective? A systematic review of economic evaluations. BMJ Open. 2012;2(5):e001046
4. Herman PM, Anderson ML, Sherman KJ, Balderson BH, Turner JA, Cherkin DC. Cost-effectiveness of Mindfulness-based Stress Reduction Versus Cognitive Behavioral Therapy or Usual Care Among Adults With Chronic Low Back Pain. Spine 2017; 42(20):1511–1520
5. Prikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging. Reduce PDS. Geraadpleegd op 17 september 2019 van www.pdsb.nl/reduce
6. Lyman GH, Greenlee H, Bohlke K, Bao T, DeMichele AM, Deng GE, Fouladbakhsh JM, Gil B, Hershman DL, Mansfield S, Mussallem DM, Mustian KM, Price E, Rafte S, Cohen L. Integrative Therapies During and After Breast Cancer Treatment: ASCO Endorsement of the SIO Clinical Practice Guideline. J Clin Oncol. 2018 Sep 1;36(25):2647-2655