Verbondenheid en dankbaarheid

16 Dec, 2019

Door Els Smits

‘Zingevingsproblemen zijn een verwijzing naar de kwaliteit van de samenleving. Hoge zelfmoordcijfers, depressie bij één op vijf volwassenen, stress en burn-out, verslavingen en toenemende criminaliteit zijn symptomen van een veeleisend systeem en een snel evoluerende maatschappij die niet op mensenmaat is.’¹ Het is een citaat uit een artikel over zingeving door Mia Leijssen. Hoe houd je je staande in een maatschappij die niet op mensenmaat is? Wat betekent het om als mens te leven? Hoe verhoud je je tot het menselijk bestaan? Een verkenning vanuit eigen perspectief.

De menselijke zelfbeleving is een samenspel van verschillende aspecten. Zo heeft Mia Leijssen het over de fysieke, de psychische, de sociale en de spirituele dimensie² en praat Elisabeth Kübler-Ross over het fysieke, het emotionele, het mentale en het spirituele kwadrant.³ De onderlinge verdeling verschilt per mens en per moment of levensfase. Als een kwadrant groter uitvalt, gaat dat ten koste van de andere.

Zo ben ik een denker, een in de bètavakken opgeleide wetenschappelijke denker die bewijs wil en tegelijkertijd een peinzer die stiekem onderhuids leeft met de overtuiging dat ik niet goed genoeg ben. Bij mij delft de spirituele dimensie het onderspit door die overbelasting van dat denken. De denker zorgt ervoor dat ik mijn spirituele aspiraties vooralsnog uitstel. Ooit zal ik daar meer aandacht aan besteden; ooit, als ik klaar ben met ‘belangrijke’ dingen doen. Wanneer dat is? Nu nog niet, in elk geval, eerst moet ik nog werken, denken, problemen oplossen en me verantwoordelijk voelen voor dingen. Allemaal heel belangrijk en wellicht nobel, maar of ik er nou echt mijn bezieling in vind? Een klein beetje wel, ik kan echt mijn schouders onder een klus zetten vanuit een intrinsieke motivatie. Maar een minstens zo belangrijke motivatie is om te voldoen aan onzichtbare eisen, om gezien te worden, om mee te mogen doen.

1. Leijssen M. (2004). Zingeving en zingevingsproblemen vanuit psychologisch perspectief. In: Wetenschappelijk denken: een laboratorium voor morgen? Lessen voor de eenentwintigste eeuw ( p. 241-268). Leuven: Universitaire Pers Leuven.
2. Leijssen M. Tijd voor de ziel. 2007. Uitgeverij Lannoo nv, Tielt. ISBN 9789020975963
3. Kübler-Ross E. Over de dood en het leven daarna. 1985. Ambo, Amsterdam. ISBN 9789026320934
4. Brown, B. De moed van imperfectie. 2013. Bruna Uitgevers, Utrecht. ISBN 9789400503496
5. Van Lommel P. Eindeloos bewustzijn. 2007. Uitgeverij Ten Have, Kampen. ISBN 9789025960001