Angstklachten na een hartinfarct
25 Jun, 2024
Door Merel Drilling
Inleiding
Na een ernstige cardiale gebeurtenis, zoals bijvoorbeeld een hartinfarct, ervaart drie kwart van de mensen angsten en gevoelens van somberheid. Daarom is in 2011 de vernieuwde Multidisciplinaire Richtlijn Hartrevalidatie aangevuld met hoofdstukken over psychisch en sociaal functioneren.1 Psychische en sociale problematiek na een hartinfarct wordt niet altijd herkend door de zorgverleners evenals door de patiënt zelf. Het risico bestaat dat de juiste behandeling uitblijft, waardoor de kans op herhaling en zelfs overlijden met twintig procent toeneemt.2
Presentatie van de casus
Een vrouw (49 jaar) bezoekt mijn praktijk na een korte, intensieve revalidatie in het ziekenhuis na een geheel onverwacht hartinfarct. Tijdens het intakegesprek vertelt zij dat zij na het ontslag uit het ziekenhuis en de revalidatie van zes weken aldaar, regelmatig overvallen wordt door gevoelens van angst en somberheid. Ook is er sprake van dreigend slaaptekort, omdat de cliënte met name ‘s nachts piekergedachten heeft. Het huidige slaaptekort maakt dat het vervullen van haar rollen als moeder van twee tienerdochters, partner en leidinggevende onder druk komen te staan. Zij heeft fysieke klachten, zoals druk op de borst en spanning in schouders en nek. Zij bezoekt mijn praktijk met het doel zichzelf terug te vinden, ‘Want’, zo vertelt zij, ‘hoewel ik gezond ben verklaard en het mij gegunde ‘tweede leven’ weer mag oppakken, lukt het mij niet ‘gewoon’ verder te gaan. Ik pieker continu. Bovendien maak ik me zorgen over mijn fysieke klachten en is er angst voor een nieuw infarct.’ Van lieverlee wordt duidelijk dat de cliënte veel in het hoofd ‘verdwaalt’. Zij is verbaal sterk, het tempo van spreken ligt hoog. Het lichaam maakt een onrustige en gespannen indruk maar ervaar ik gevoelsmatig als enigszins verloren en onbemand. Ik nodig haar uit om iedere anderhalve week in de praktijk te verschijnen voor een aantal sessies van negentig minuten.
Na het al pratend, luisterend, vragend en voelend verkennen in deze sessies, nodig ik haar uit op de massagetafel. Dan volgt er een dertig minuten durende lichaamsgerichte behandeling, in de vorm van haptonomisch aanraken en masseren. Alle aanrakingen zijn gericht op het kunnen ervaren van ‘het hebben van een lichaam’. Vervolgens vraag ik haar om, waar mogelijk, woorden te geven en oprechte, compassievolle aandacht te schenken aan de sensaties in het lichaam (felt senses).3 De cliënte ontspant voelbaar tijdens deze sessies. Voor aanvang van de vierde sessie geeft ze als feedback terug, dat het ’s nachts wat rustiger lijkt in het hoofd. De sombere ondertoon op de achtergrond blijft echter ervaren worden, alsook het gedreven nadenken.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 36 in het VNIG 4/24.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding
1. Federatie Medisch Specialisten. (2011). Multidisciplinaire Richtlijn Hartrevalidatie. Geraadpleegd op 27 april 2024, van richtlijnendatabase.nl/richtlijn/hartrevalidatie/hartrevalidatie
2. Niest, E. (2011, 29 november). Revalideren met hart en ziel. Medisch Contact. Geraadpleegd op 16 maart 2024, van www.medischcontact.nl/actueel/laatste-nieuws/artikel/revalideren-met-hart-en-ziel
3. Cornell, A.W. (1996). The Power of Focusing, A practical guide to emotional self-healing. New Harbinger Publications.
4. Brach, T. (z.d.). RAIN Regognize, Allow, Investigate, Nurture. Geraadpleegd op 18 maart 2024.
5. Van Scheppingen, A. (2024). Werken met PSYCH-K®. Vakblad Natuurlijke & Integrale Gezondheidszorg, 1: p. 44-49.
6. Nijjar, P.S., Connett, J.E., Lindquist, R., Brown, R., Burt, M., Pergolski, A., Wolfe, A., Balaji, P., Chandiramani, N., Yu, X., Kreitzer, M.J., & Everson-Rose, S.A. (2019). Randomized Trial of Mindfulness-Based Stress Reduction in Cardiac Patients Eligible for Cardiac Rehabilitation. Sci Rep., 9(1):18415.
7. PSYCH-K®. (z.d.). PSYCH-K
8. Moyer, C.A., Rounds, J., & Hannum, .J.W. (2004). A meta-analysis of massage therapy research. Psychol Bull.,130(1):3-18
9. Khabiri, R., Jahangiry, L., Abbasian, M., Majidi, F., Farhangi, M. A., Sadeghi-Bazargani, H., & Ponnet, K. (2024). Spiritually Based Interventions for High Blood Pressure: A Systematic Review and Meta-analysis. Journal of religion and health. Advance online publication.