De kracht van de casus

14 Dec, 2022

Door Fleur Kortekaas

Het Vakblad heeft in het verleden vrij lang een rubriek casuïstiek gepubliceerd. Deze rubriek willen we weer opstarten, maar dan wel met een nieuwe opzet. Graag nodigen wij u als complementair zorgprofessional uit om interessante casuïstiek in deze rubriek te delen met vakcollega’s. Natuurlijk met hulp van de redactie. Het doel van de nieuwe opzet voor deze rubriek is bij te dragen aan de uitwisseling van vakkennis. Doet u mee? We geven in dit artikel nadere uitleg hoe u kunt bijdragen.

Van een goed en systematisch beschreven casus kunnen we als zorgprofessionals veel leren. Is het niet voor een verhelderend perspectief op een therapeutische benaderwijze, dan is het wel om elkaars behandelwijzen beter te leren kennen. Ook voor doorverwijs- of samenwerkmogelijkheden.
Een casusbeschrijving kent een aantal vaste onderdelen. Het is een afspiegeling van de dagelijkse praktijksituatie die om verschillende redenen interessant is om extra podium te geven. Het gaat hier niet zozeer om een ‘succes’-casusbeschrijving, maar eerder om een casus die op u netvlies is gebleven omdat die vakprofessionele inzichten bracht, die de moeite waard zijn om met collega’s te delen. Om een voorbeeld te noemen: we zijn kennis aan het opbouwen over hoe mensen met long Covid complementair te behandelen zijn. Wat werkt wel en wat niet bij deze vorm van ziek-zijn? Kennisuitwisseling door goed beschreven casuïstiek draagt bij aan kennisontwikkeling over long Covid.

Een accurate casusregistratie biedt ook mogelijkheden tot secundair onderzoek (dossieronderzoek). Vanuit dit onderzoek of vanuit de beschrijving van een case study kan verdere kennisontwikkeling plaatsvinden. Die kennis kan ter publicatie aangeboden worden aan vaktijdschriften, zoals dit tijdschrift. Vandaar de nieuwe opzet van deze rubriek, om daar met elkaar een concreet initiatief in te nemen.

Hoe stelt u nu een dergelijke casustekst op? Onderdelen van een casusverslag in detail zijn:^[1]
1. De samenvatting (maximaal 100 woorden) geeft een beknopte samenvatting van het casusverslag die potentiële lezers een snelle blik op de inhoud van het artikel geeft.
2. De inleiding geeft de achtergrond waarom de casus van belang kan zijn voor de lezer. Hier kan literatuurondersteuning over de theoretische of onderzoeksbasis van de casus worden gepresenteerd.
Bijvoorbeeld een casus met een cliënt met burn-outklachten waarin u in de inleiding beschrijft hoe vaak burn-out voorkomt, wat de ziektelast is voor de persoon en de maatschappij, welke behandelopties er zijn en welke hiaten er momenteel zijn in de behandeling.
3. De presentatie van de casus geeft een gedetailleerde beschrijving van de casus (symptomen, behandelingen en resultaten), een (holistische) analyse van de casus en de analyse van de bevindingen. Dit betekent echter niet dat u tot in het eindeloze in hoeft te zoomen op de details van de casus. Het doel is om essentiële informatie en opmerkelijke kenmerken die van belang kunnen zijn voor de lezer weer te geven.
4. De discussie is het belangrijkste deel van het verslag. Dit is waar het belang van de casus wordt besproken; wat zijn de uitkomsten, welke kenmerken zijn uniek en interessant voor de lezer en waarom is deze casus belangrijk? Ondersteunende literatuur die relevant is voor de casus kan hier worden opgenomen, evenals ideeën voor het genereren van hypothesen voor toekomstig onderzoek.
5. De conclusie geeft een korte samenvatting van wat u van de casus hebt geleerd, eventuele implicaties voor de klinische zorg en aanbevelingen voor andere clinici die voortkomen uit uw casus.

De sleutel tot een goed casusverslag is duidelijkheid over de boodschap die u wilt overbrengen. Wat is de belangrijkste les uit deze casus die u de lezer wilt meegeven? Een duidelijke beschrijving hiervan vormt een zinvolle aanvulling op de literatuur en geeft uw collega's echt helderheid.
Het is verder van belang dat de algemene toon van de rubriek matcht met de beoogde lezers. U schrijft voor collega’s en niet voor leken. U levert vakkennis aan voor zorgprofessionals die actief zijn in de natuurlijke en integratieve zorg (bijvoorbeeld massagetherapeuten, acupuncturisten, psychosociaal gerichte therapeuten, lichaamswerkers, natuurgeneeskundigen, energetisch werkend therapeuten). Bij ieder artikel staat de praktijk centraal en wordt verbinding gemaakt met de lezer. Hoe kan deze de aangereikte kennis toepassen?

Artikelen – dus ook uw aangeleverde casus – zijn van toegevoegde waarde voor de lezers als zij informatie in een holistisch, integraal en/of integratief perspectief plaatsen en grenzen verleggen of overstijgen. Ze richten zich op het bevorderen van synergie binnen de natuurlijke zorg en tussen de natuurlijke, de reguliere en de integratieve zorg. Hoewel het Vakblad wordt gelezen door therapeuten met verschillende therapeutische vakgebieden willen we toch verdiepende kennis aanbieden. De verdieping zit in de verbreding; waar sluit de boodschap van het artikel aan op andere vakgebieden? Specialistische vaktermen binnen de eigen werkvorm worden zoveel mogelijk verduidelijkt voor lezers die andere werkvormen toepassen, omdat vakterminologie voor velen verschillend is. Terminologie die voor complementair werkende zorgprofessionals als bekend kan worden beschouwd, zoals termen uit de westerse Medische Basiskennis, hoeven niet nader uitgelegd te worden.

Onder aan het artikel komt de bronvermelding te staan. Referenties in de tekst worden geciteerd met een nummer tussen vierkante haken:[1]. In de bronvermelding wordt vervolgens de bron genoteerd conform Vakbladstijl. Voor deze rubriek casuïstiek is bijvoorbeeld geput uit werk van onderzoeker in de natuurgeneeskunde Dugald Seely. Hij schreef een publicatie over hoe je een case report zou moeten schrijven in de natuurgeneeskunde. Omdat zijn werk is gebruikt en aangehaald, is het belangrijk deze bron weer te geven. Vooral de schrijfstijl van de bronvermelding is van belang; het maakt dat een bronvermelding systematisch en conform de wens van het Vakblad is weergegeven. In dit geval: Leung, B. & Seely, D. (2009). Guidelines to case report writing for naturopathic doctors. Int J Naturopathic Med. 4. 50-54.

Tot slot is het belangrijk om bij de patiënt of cliënt die u beschrijft toestemming te vragen –er is eventueel een toestemmingsformulier beschikbaar – en vanzelfsprekend dient u uw casus compleet geanonimiseerd te documenteren.

Het format voor de presentatie van de gehele casus bedraagt 1100 woorden (bronvermelding niet meegeteld) met daarbij indien mogelijk twee afbeeldingen (bijvoorbeeld grafieken). Indien u meer instructie over en begeleiding bij het uitschrijven van een case report volgens bovenstaand format wenst te ontvangen, kan de redactie die geven.

Wij kijken uit naar leerzame casussen die zich hebben voorgedaan in de praktijken van onze lezers. Wilt u een bijdrage leveren aan deze nieuwe rubriek? Of ontvangt u liever eerst meer toelichting? Stuur dan een mail naar de redactie via redactie@vnig.nl.

Bronvermelding:
1. Leung, B. & Seely, D. (2009). Guidelines to case report writing for naturopathic doctors. Int J Naturopathic Med. 4. 50-54.