De vijf-elementenleer in de (dier)geneeskunde

18 Aug, 2016

Door: Eric Laarakker

In de acupunctuur zijn verschillende energiestromen en schema’s werkzaam. Eén daarvan is de vijf-elemententheorie, die zijn oorsprong vindt in de traditionele Chinese geneeswijze. Hoewel er mengtypes bestaan, is een mens, paard of ander dier over het algemeen overwegend een hout-, aarde-, vuur-, water- of metaaltype. Mijns inziens worden deze elementen te weinig begrepen in de acupunctuur. En dat is zonde, want je kunt er nagenoeg elke ziekte mee verklaren en het is een perfecte brug naar de reguliere geneeswijze. 

Het systeem van de vijf elementen wordt gebruikt om fysieke zwakheden vast te stellen, waar je mogelijk mee geboren bent. De vijf elementen worden beïnvloed door verschillende cycli. Twee belangrijke daarvan zijn de controlecyclus en de verachtingscyclus. De controlecyclus geeft aan hoe het ene element of orgaan controle uitoefent op het andere, zodat er een harmonie ontstaat tussen de energieën van de elementen of organen. Is de controle van een bepaald orgaan of element op een ander orgaan/element te sterk of te langdurig, dan kan de cyclus zich omkeren. Dat is de verachtingscyclus, die precies de andere kant opgaat.

Een teveel aan energie (exces) van een orgaan wordt beheerst door de controle die een ander orgaan daarop uitoefent. Het element hout (lever/gal) oefent controle uit op het element aarde (milt/maag/pancreas); het element aarde controleert water (nieren/blaas), water controleert vuur (hart/dunne darm), vuur controleert metaal (longen/dikke darm) en metaal controleert hout. Een ezelsbruggetje: metaal hakt hout, hout bedekt de aarde, aarde damt het water in, water blust vuur en vuur smelt metaal. Dit is de controlecyclus. Bij de verachtingscyclus controleert aarde hout in plaats van omgekeerd.

‘…je kunt er nagenoeg elke ziekte mee verklaren en het is
een perfecte brug naar de reguliere geneeswijze.’

Neem bijvoorbeeld het Houtpaard, die zie je veel in de springsport. Houttypes zijn grenzeloos, moedig en gaan door het vuur voor je. Ze hebben een hoge pijngrens en zijn hard voor zichzelf. Op stal zijn ze rustig en stabiel. Vaak zijn het schrokkers en kunnen ze voernijd hebben. Ze zijn energiek, dynamisch en temperamentvol, maar kunnen ook agressief en stressgevoelig zijn. Zwakke organen zijn de lever en gal.

Een slechte leverenergie heeft invloed op woede, agressie, frustratie en stress. Medisch zie je dat het maagslijmvlies afneemt, waardoor maagzuur de maagwand gaat irriteren met maagzweren als gevolg. 80% van de sportpaarden heeft tegenwoordig maagzweren. Het is daarom belangrijk om bij een paard met maagzweren niet alleen de maag zelf te behandelen met maagzuurremmers. Op lange termijn verergert dat de problemen alleen maar. Naast de aanpak van de stressfactoren, dient ook de leverenergie meegenomen te worden in het behandelplan.

Staat het houttype te lang onder druk, dan keert de controlecyclus zich om in de verachtingscyclus. Het houttype wordt dan een metaaltype, met veranderd gedrag. Het paard is afwezig, doet zijn werk als een soldaat. In dit geval heeft in eerste instantie behandeling van de long en dikke darm prioriteit. Op dezelfde manier kun je veel ziektes of aandoeningen verklaren. Daarmee wordt duidelijk wat primair behandeld dient te worden en doe je niet alleen aan symptoombestrijding.

Wat mij als dierenarts opvalt, is dat veel problemen tussen de ruiter en zijn paard ontstaan doordat het twee verschillende types zijn die elkaar niet begrijpen. Een vuurpaard (de dressuurpaarden) gaat over het algemeen goed samen met een vuurruiter. Beide hebben ze het showelement in zich. Een waterpaard en waterruiter gaan vaak niet goed samen; het watertype is angstig en dit kan elkaars angst bevestigen. Datzelfde principe is toepasbaar in de hondenwereld. Als je weet wat voor type je zelf bent en welk gedrag het beste bij je past, kunnen veel teleurstellingen voorkomen worden bij de aanschaf van een hond of paard.

Meer informatie: www.holistischdierenarts.nl