In de wereld zijn
27 Jun, 2023
Door Henne Arnolt Verschuren
Na onze geboorte dalen we stap voor stap verder ons lichaam in. Dit proces van belichaming lijkt parallel te lopen met het in de wereld aankomen, een relationeel proces waarin we leren ons te verhouden tot alles wat ons omgeeft. In de tijd waarin wij leven is dit geen gemakkelijke opgave. Als we om ons heen kijken zien we problemen die groter zijn dan we kunnen bevatten en waar we tegelijkertijd iets mee moeten. Dit maakt dat we het proces van volledig in de wereld komen vaak maar moeilijk afmaken. Hoe kunnen we dit toch bevorderen?
In 2010 verscheen de documentaire Being in the World, waarin deze vraag wordt uitgediept.1 Op een aantal manieren wordt onderzocht hoe we een zinvolle bijdrage kunnen leveren, ook in de wereld van vandaag. Deze film laat zien hoe we door betekenisvol handelen onszelf tot deelnemer kunnen maken in plaats van toeschouwer. Hoe meer we actief betrokken raken bij onze directe omgeving, hoe meer betekenis we gaan ervaren.
Een prachtige voorbeeld hiervan is dat van Leah Chase, een kokkin en eigenaresse van een restaurant in New Orleans. Na de orkaan Katrina in 2005 is de buurt waarin ze woont volledig verwoest. Veel mensen trekken weg, maar Leah besluit het restaurant weer op te bouwen. Ze is zich ervan bewust dat als zij ook weggaat, er niets zal overblijven van de community waarvan ze deel uitmaakt. Door te blijven en te helpen bij de opbouw, kiest ze voor een betekenisvolle rol binnen haar gemeenschap. Wat ze in haar beleving te doen heeft en waar ze gelukkig van wordt, vallen volledig samen. Ze drukt uit wat Hannah Arendt, de joodse filosofe, omschreven heeft als ‘Amor Mundi’, de liefde voor de wereld.2
Een dergelijke keuze is in onze tijd niet vanzelfsprekend. We laten ons vaak leiden door onze steeds weer vollopende agenda, in plaats van ons af te vragen of we werkelijk doen wat we willen doen en wat daarbij onze bijdrage aan de wereld om ons heen kan zijn. We neigen onze activiteiten te onderscheiden in dat wat ‘moet’ en dat wat ‘leuk’ is, wat vaak niet samengaat. In Being in the World geeft een leraar zijn studenten het volgende advies: ‘Stel jezelf met enige regelmaat drie vragen: ben ik nog op de juiste plek, met de goede mensen om me heen en doe ik wat ik te doen heb?’1 Onszelf op gezette tijden op deze manier herijken, zou zo maar kunnen leiden tot het inzetten van een kleine of grote verandering. Naar de mensen met wie ik werk zeg ik tegenwoordig vaak: ‘Blijf verlangen en blijf bewegen.’ Voor mij en mijn partner leidde dit afgelopen zomer tot een verhuizing naar de Achterhoek, waar we inmiddels onderdeel zijn geworden van een levendige en op elkaar betrokken buurschap.
Een van de leraren van mij en mijn vrouw, Arawana Hayashi, ontwikkelde een methode die zij Social Presencing heeft genoemd.3 Het gaat hier over het gedrag dat je vertoont in verbinding met anderen, in volledige aanwezigheid, waardoor betekenisvolle veranderingen tot stand kunnen komen; je handelen doet er werkelijk toe, niet alleen voor jezelf, maar ook voor je omgeving. Op dat moment ben je geworteld in beide.
Bronvermelding:
1. Ruspoli, T.(2010). Being in the World [documentaire]. https://www.youtube.com/watch?v=fcCRmf_tHW8&t=54s&ab_channel=TaoRuspoli
2. Arendt, H. (1999). Vita Activa. Meppel: Uitgeverij Boom.
3. Arawana Hayashi, A. (2021). Social Presencing Theater. Cambridge (Massachusetss): PI Press.