Integratie: assimilatie of accommodatie?
22 Oct, 2018
Door: Karlien Bongers
Begin jaren tachtig studeerde ik Geneeskunde in Maastricht. Het onderwijssysteem was innovatief en het curriculum doordrenkt met de nieuwste inzichten, zoals psychosomatiek. Facultatief bestudeerden we Paul van Dijks boek over alternatieve geneeswijzen. Na vier jaar werden we losgelaten in de ‘echte wereld’ van de coschappen. Volgens onze praktijkopleiders mankeerde er niets aan onze inzet, maar ontbeerden we kennis. In de jaren daarna voegde ik me naar de verwachtingen van het medisch systeem en verdween de patiënt als mens naar de achtergrond. Integratie van al mijn kennis en kunde bleek pas mogelijk toen ik als medisch specialist mijn werk mocht doen zonder supervisie.
Integratie is volgens het woordenboek ‘het maken, groeien of opnemen in een groter geheel dat daarmee krachtiger wordt’. Het woord komt van het Latijnse woord ‘integrare’, hetgeen ‘hernieuwing’ betekent.
Hoewel de termen ‘integrated’ (=geïntegreerd) en ‘integrative’ (=integratief) in zowel de literatuur als de praktijk door elkaar worden gebruikt, vertegenwoordigen ze wezenlijk verschillende paradigma’s. Een paradigma, oftewel een stelsel van modellen en theorieën, vormt het denkkader vanwaaruit de werkelijkheid geanalyseerd en beschreven wordt. Om een paradigma te veranderen zijn er volgens de wetenschapsfilosoof Kuhn twee mogelijke routes: assimilatie of accommodatie.1
Bij assimilatie wordt de oorspronkelijke bijdrage geïncorporeerd in de bestaande structuur, zoals bij vertering van voedsel. Het oorspronkelijke idee desintegreert en is niet langer als apart idee herkenbaar. Hoewel de oorspronkelijke bijdrage groot of belangrijk kan zijn, verandert de bestaande structuur niet. Voor de vertegenwoordigers van de bestaande structuur is dit een comfortabele route. In wezen verandert er immers weinig. Het denkkader vanwaaruit wordt gehandeld blijft hetzelfde. Bijvoorbeeld bij het bestrijden van postoperatieve pijn wordt door de specialist niet alleen gekozen voor pijnstillers, maar ook voor de techniek van acupunctuur. Het denkkader ‘er is sprake van de symptomen a en b, dat betekent ziekte x, dus behandelen met techniek O en voor het bestrijden van de bijwerkingen kunnen we kiezen uit techniek I of II’ verandert niet.
Volgens Hollenberg gaat het dan om Integrated Medicine (geïntegreerde geneeskunde): een gezondheidszorg waarin complementaire geneeswijzen zijn opgenomen in de reguliere zorg door middel van assimilatie.2 Bij Integrated Medicine is er dus sprake van een selectieve incorporatie van evidence-based complementaire interventies in de reguliere gezondheidszorg. Geïntegreerde geneeskunde blijft gericht op het bestrijden van ziekte en symptomen.
- Thomas Kuhn. De structuur van wetenschappelijke revoluties. Boom Uitgevers Amsterdam.
- Templeman K, Robinson A. Integrative medicine models in contemporary primary health care. Complement Ther Med. 2011 Apr;19(2):84-92.