Panta Rhei – Alles Stroomt

24 Jun, 2019

Door Henne Arnolt Verschuren

Als ik reflecteer op het thema water moet ik onmiddellijk denken aan bovenstaande uitspraak. Alles is aan voortdurende verandering onderhevig, niets blijft hetzelfde. Een daaraan verwante uitspraak is: ‘Je stapt nooit twee keer in dezelfde rivier’. Beide uitspraken gaan zo ver terug als Plato en Heraclitus en zijn prachtige metaforen voor het leven.

Water is nooit hetzelfde water, het leven is nooit hetzelfde leven. We hebben een haat-liefdeverhouding met deze waarheid. Voor zover we hem aannemen, willen we de mate van verandering in eigen hand kunnen houden, op zijn minst kunnen voorspellen. En het is precies dat waar we in de wereld van nu steeds minder toe in staat zijn. We staan bij wijze van spreken met de vinger in de dijk terwijl het water al aan alle kanten over ons heen klotst. Dit gebeurt in het groot, maar ook in het klein.

Een paar maanden geleden stond ik op een kruispunt in mijn leven. Ik had een optie op een appartement waar ik al mijn zinnen op had gezet nog voordat het gebouwd was. En tegelijkertijd was ik toe aan het groeien naar samenwonen met een nieuwe partner die ik nog niet zo lang geleden ontmoet had. Ik merkte dat ik het appartement niet zomaar op kon geven. Dat was een proces van een paar maanden. Overigens greep de voorzienigheid in doordat de oplevering van het appartement keer op keer uitgesteld werd. Daarmee kreeg ik meer tijd om met mezelf in het reine te komen en het onvermijdelijke te accepteren; het klotsende water, het gedeelde verlangen om simpelweg bij elkaar te zijn. Uiteindelijk kon ik de knoop doorhakken en vervolgens vonden we binnen anderhalve week het huis dat ons precies past.

De afgelopen decennia heeft het begrip ‘disruptive change’ ingang gevonden om dit soort schoksgewijze veranderingen op grotere schaal te beschrijven. We schrikken in eerste instantie bijna altijd van deze schoksgewijze veranderingen, maar als deze schrik vervolgens onze reactie bepaalt, worden we aan alle kanten ingehaald terwijl we zelf stil blijven staan. Wanneer we echter de verandering weten te omarmen en gebruiken om een nieuwe weg in te slaan, kunnen we er ons voordeel mee doen. Dit vraagt regelmatig een grote mate van flexibiliteit en out of the box-denken. Een mooi voorbeeld is DSM, oorspronkelijk opgericht voor kolenwinning, vervolgens uitgebouwd als chemiereus en tegenwoordig een bedrijf voor ‘gezondheid, voeding en duurzaam leven’. De opeenvolgende maatschappelijke veranderingen zijn omarmd en ten voordele aangewend.

Het omarmen van veranderingen, zeker als ze schoksgewijs gaan, is geen vanzelfsprekendheid voor onze natuur. Ons zoogdierenbrein heeft een angstcentrum, de amygdala, waarin iedere verandering in onze biotoop in eerste instantie wordt gedefinieerd als een potentieel gevaar. Door te reflecteren op deze eerste waarneming hebben we echter ook een mogelijkheid tot een ‘second opinion’, waarmee we kunnen leren onze primaire reactie bij te sturen.

In de menselijke verhoudingen spelen dezelfde dynamieken een rol. Het vluchtelingenvraagstuk is zo’n dynamiek die we niet kunnen negeren, hoe hard we het ook proberen. Het is een deel van onze maatschappelijk realiteit en daarmee ook steeds vaker van onze eigen biotoop. Het zou in deze tijd wel eens de belangrijkste test kunnen zijn voor ons vermogen om onze angst te overstijgen en deze ‘disruptive change’ te omarmen. Niet met de vinger in de dijk staan, maar onze creativiteit aanwenden en op zoek gaan naar nieuwe antwoorden.

Meer informatie: www.bodymindopleidingen.nl