Van ziektezorg naar gezondheidszorg

21 Aug, 2017

Door: Frans Kusse

In de wandelgangen hoor ik vaak collega’s somberen over de toekomst: ‘Straks raak ik mijn artsenbul kwijt’, ‘Ons vak wordt nog steeds niet erkend’, ‘Ze zijn tegen ons’, et cetera, et cetera. Als ras-optimist probeer ik de andere kant te laten zien. Er zijn namelijk zoveel signalen dat we in de richting gaan van een meer integrale gezondheidszorg. Er zijn steeds meer artsen die geïnteresseerd zijn in Integrative Medicine – de Academy for Integrative Medicine heeft momenteel zo’n vijftig, vooral jonge (huis)artsen in de opleiding – en patiënten zoeken vaker buiten de gebaande paden voor hun aandoeningen. Meer dan de helft van de mensen met een chronische aandoening maakt ook gebruik van een (nog) niet-reguliere therapie. En meer dan 90 procent van hen wil dat hun behandelend arts op de hoogte is van andere therapieën, zodat zij vollediger advies krijgen.
Ook binnen de politiek en bij de overheid zien we een verschuiving. Vrijwel alle politieke partijen hebben preventie hoog in het vaandel en de door minister Schippers ingestelde Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving spreekt in haar zorgagenda over ‘de gezonde samenleving’.

Leefstijl is geen modewoord meer. In de wetenschappelijke medische tijdschriften wordt dit woord gebruikt om aan te geven hoe ziekte voorkomen kan worden, maar ook om ziekte te behandelen en klachten te verminderen. Voeding, beweging, stressreductie en zingeving worden momenteel aan alle universiteiten bestudeerd en de inzichten komen steeds meer overeen met die van complementaire artsen en therapeuten: ons systeem van lichaam en geest, die uiteraard één geheel vormen, heeft een ongelooflijk vermogen tot herstel. Gezonde voeding kan veel welvaartsziekten voorkomen. En er zijn bewijzen dat voeding klachten kan verminderen. De meeste mensen met diabetes type 2 zouden zonder medicijnen kunnen met een gericht dieet. Een gezonde voeding kan zelfs depressies helpen verminderen. De bewijzen voor het nut van bewegen zijn enorm. Vrijwel alle lichamelijke aandoeningen verbeteren door beweging, maar ook bij de behandeling van depressies kan beweging wonderen doen. Stressreductie en zingeving worden minder besproken in de media, maar de bewijzen voor de positieve effecten van Mindfulness, yoga, Tai Chi etc. zijn overweldigend. Vrijwel ieder onderzoek toont positieve resultaten. Of het nu gaat over lage-rugpijn, psoriasis of burn-out: ontspanning helpt! Deze ontwikkeling toont: gezondheidsbevordering werkt.

Bewegingen in de gezondheidszorg die gezondheidsbevordering centraal stellen, zijn onder andere ‘Positieve Gezondheid’ van Machteld Huber en de Nieuwe GGZ onder leiding van prof. Jim van Os. Beide organisaties stellen de mens en zijn/haar eigen vermogen tot herstel en groei centraal. Net zoals het Netwerk Integrative Medicine, waar naast alle complementaire artsen- en therapeutenverenigingen ook het Platform Integrale Gezondheidszorg, een platform van complementaire patiëntenverenigingen, en de verschillende IM-initiatieven in Nederland bij aangesloten zijn.
Het Instituut voor Positieve Gezondheid en de Nieuwe GGZ (Samen beter) zijn volledig erkend door het ministerie van VWS en overal in Nederland worden zij uitgenodigd om projecten op te starten en te begeleiden.

‘…patiënten zoeken vaker buiten
de gebaande paden…’

De stap van gezondheidsbevordering naar het gebruik van complementaire methoden is klein. Natuurgeneeskunde, voeding als medicijn, het gebruik van supplementen en van kruidenpreparaten, is nauwelijks nog complementair. Vaak kunnen mensen met natuurgeneeskundige technieken reguliere medicijnen verminderen of zelfs vervangen, uiteraard in goed overleg met de behandelend arts. Voorbeelden te over in dit tijdschrift en in het Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde. Homeopathische geneeskunde en acupunctuur zijn nog niet zo geaccepteerd binnen het medisch bolwerk, maar ook deze methoden krijgen vaste grond onder de voet. Homeopathie wordt door enkele honderden huisartsen in Nederland toegepast naast de reguliere geneeskunde en zelfs plastisch chirurgen gebruiken het. Arnica montana wordt regelmatig voorgeschreven als preventief geneesmiddel bij ooglidcorrecties. Het blijkt de zwelling van het wondgebied tegen te gaan en daar zijn zij uiteraard blij mee. Acupunctuur wordt ook in verschillende ziekenhuizen toegepast, vooral door anesthesiologen. De integrale visie groeit langzaam maar zeker.

Meer informatie: www.aiga.nl

Bronvermelding:
Jong MC, van de Vijver L, Busch M, Fritsma J, Seldenrijk R. (2012). Integration of complementary and alternative medicine in primary care: What do patients want? Patient, Educcation and Counseling, 89(3):417-422.
Jacka FN, O’Neil A, Opie R, Itsiopoulos C, Cotton S, Mohebbi M, et al. (2017). A randomised controlled trial of dietary improvement for adults with major depression (the ‘SMILES’ trial). BMC Med [Internet], 15(1):23.