Karakterstijlen
14 Dec, 2022
Door Henne Arnolt Verschuren
Binnen de lichaamsgerichte psychotherapie wordt het model van de karakterstijlen vrij algemeen gebruikt als diagnostisch model. Dit model is oorspronkelijk in de vorige eeuw ontwikkeld door Wilhelm Reich en Alexander Lowen. Wilhelm Reich was een van de belangrijkste leerlingen van Sigmund Freud, de grondlegger van de psychoanalyse, waarbij Reich echter, in tegenstelling tot Freud, het lichaam als uitgangspunt nam binnen zijn behandelingen. De theorie van de karakterstijlen werd zo ook een beschrijving van defensies als fysieke spanningen en patronen en een methode om op een directere manier met deze defensies te kunnen werken.1,2 Ook adempatronen vormen hier een essentieel onderdeel van.
Sinds Reich en Lowen zijn er binnen dit model diverse nieuwe inzichten ontstaan. Zo wordt de door hen gehanteerde term ‘karakterstructuren’ steeds vaker vervangen door ‘karakterstijlen’.3 Dit laatste duidt op het gegeven dat er vaak meer flexibiliteit en fluïditeit bestaat binnen iemands ‘karakter’ dan oorspronkelijk werd aangenomen en mogelijk in die tijd ook het geval was. Een ander aspect is dat we ook de kwaliteiten binnen iedere karakterstijl zijn gaan zien en waarderen. Dit laatste sluit naadloos aan bij de maatschappelijke beweging naar diversiteit. Een afwijking van het normale, lees: gemiddelde, wordt niet altijd meer beschouwd als een neurose.
De eerste jaren van ons leven maken we een aantal ontwikkelingsfasen door, ieder met hun eigen basisthema. In het volwassen leven komen deze fasen regelmatig terug, vooral op cruciale crisis- of transitiemomenten, zodat we deze thema’s ook kunnen opvatten als existentieel. In die zin kunnen we ons blijven ontwikkelen, een beetje zoals een bonsaiboompje: als een van onze takken gesnoeid wordt, groeien we een andere kant op. In dit artikel kijken we naar de belangrijkste opeenvolgende levensthema’s, gekoppeld aan de verschillende karakterstijlen.3
Lees het gehele artikel vanaf pagina 42 in het VNIG 1/23.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Wilhelm Reich. (1948). Character Analysis – Third, Enlarged Edition. New York: Farrar, Straus and Giroux.
2. Alexander Lowen. (1992). Lichaamstaal en Karakter – Handboek voor de bio-energetische analyse. Cothen: Servire.
3. Stephen Johnson. (1994). Character Styles. New York, London: W.W. Norton.
4. Margaret S. Mahler, Fred Pine, Anni Bergman. (1975). The Psychological Birth of the Human Infant. New York: Basic Books.