Fascia en de lichaam-geestverbinding

24 Feb, 2020

Door Els Smits

Een nieuw veld van interesse binnen de fasciawetenschap is dat van de lichaam-geestverbinding en de rol die fascia daarin speelt. Fascia-specialist David Lesondak ontwikkelde hier een speciale belangstelling voor. Veel ervan is nog niet duidelijk en aan onderzoek onderhevig, maar er zijn zeker wel een paar interessante feiten te noemen. Ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van de opleiding Triggerpointcoach was David in Nederland en sprak ik met hem over dit onderwerp.¹

Het is niet vreemd dat voor een lichaamswerker als David Lesondak de belangstelling begint bij het perifere in plaats van het centrale zenuwstelsel. In het perifere zenuwstelsel bevinden zich de sensorische zenuwuiteinden die iets registreren, zoals kou, warmte of welke andere sensatie dan ook. De meerderheid van de sensorische zenuwuiteinden ligt in de oppervlakkige en in de glijdende lagen van de fascia. Ze worden ook wel de fasciale mechanoreceptoren genoemd en reageren op druk en trilling. In een typische spierzenuw tref je drie keer zoveel sensorische als motorische neuronen aan. Of zoals David het zegt: ‘We zijn veel meer bedraad voor sensorische informatie dan specifiek voor beweging’. Collega Robert Schleip noemt fascia het grootste zintuiglijke orgaan in het lichaam.² Fascia transporteert meer zintuiglijke informatie dan de ogen.

Er zijn vijf soorten fasciale mechanoreceptoren, waarvan de interstitiële receptoren met 80 procent de meerderheid uitmaken. Als we na een fysieke klacht of een operatie verklevingen in de fascia ontwikkelen, gaat het glijvermogen deels verloren. En als dat lang genoeg aanhoudt, kan chronische pijn ontstaan. David: ‘We zijn gewend om bij pijn te stoppen met bewegen. Dat is een logisch overlevingsmechanisme, maar het is niet goed. Iedere behandelaar kent wel zo’n cliënt die verbetering van zijn klacht liet zien, maar angst had om het betreffende gebied te bewegen. Daarom is het van groot belang om in onze therapieën micro-bewegingen te introduceren, langzaam en voorzichtig in een vertrouwde omgeving, zodat de cliënt dat daarna ook buiten de praktijkruimte durft voort te zetten.’

1. Smits E. Fascia: Wat het is en wat het doet. Vakblad Natuurlijke & Integrale Gezondheidszorg 5-2019. P. 40-45.
2. Schleip R (2011). Fascia as a sensory organ. In Dalton E (ed.), Dynamic Body: Exploring form expanding function. Freedom from Pain Institute, p. 136-163.
3. N.E. Morone, C.M. Greco, C.G. Moore, B.L. Rollman, B. Lane, L.A. Morrow, N.W. Glynn, D.K. Weiner. A Mind-Body Program for Older Adults With Chronic Low Back Pain: A Randomized Clinical Trial. JAMA Intern Med. 2016 Mar;176(3):329-37. doi: 10.1001/jamainternmed.2015.8033.
4. David Lesondak. Fascia: Wat het is en wat het doet. 2019. Uitgeverij Samsara. ISBN 9789492995179
5. Moseley GL, Zalucki NM, Wiech K. (2008) Tactile discrimination, but not tactile stimulation alone, reduces chronic limb pain. Pain. July; 137 (3) 600-608.