Chronische ontstekingsziektes
24 Jun, 2019
Door Nadja van de Kleut
In onze omgeving hoor je regelmatig dat iemand bijvoorbeeld de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of reumatoïde artritis heeft. Dit zijn allemaal aandoeningen die te maken hebben met een verstoorde werking van het immuunsysteem. Het immuunstelsel is een ingewikkeld systeem, omdat de cellen die erbij betrokken zijn door het hele lichaam heen zitten en door middel van boodschapperstoffen met elkaar communiceren. Ingrijpen in dit systeem is niet eenvoudig. Omdat er lang onvoldoende kennis was, gebruikten artsen de traditionele ontstekingsremmende medicatie voor hun patiënten. De laatste jaren wordt echter steeds meer gebruikgemaakt van medicatie die het immuunsysteem op een andere manier onderdrukt; de immuunsuppressiva en de biologicals.
Ons immuunsysteem bestaat uit een drietal zogenaamde ‘linies’: de huid en de slijmvliezen vormen de eerste linie, de ontstekingsreactie de tweede linie en de lymfocyten de derde linie.1 De eerste linie bestaat uit epitheelweefsel dat als taak heeft om een fysieke barrière te vormen tegen ziekteverwekkers. Daarnaast doen een aantal klieren mee als fysieke barrières, omdat ze producten met een lage pH of met bacteriedodende stoffen aanmaken en afscheiden, zoals slijm, maagzuur, zweet en talg. Op de epidermis en slijmvliezen leven veel goede bacteriën, de zogeheten flora, die bijdragen aan een gezonde immuniteit en pathogene ziekteverwekkers zo min mogelijk kans geven zich te nestelen. De goede bacteriën uit de darmflora zorgen ervoor dat het immuunsysteem de juiste acties vertoont.2
De ontstekingsreactie (tweede linie) wordt geactiveerd op het moment dat de fysieke barrières zijn doorbroken en pathogenen in het onderliggende weefsel terechtkomen. De klassieke ontstekingscascade wordt in gang gezet door cellen die beschadigd zijn geraakt. Deze cellen geven pro-inflammatoire stoffen af, zoals histamine dat zorgt voor de typische ontstekingskenmerken als roodheid, warmte, zwelling en pijn. Daarnaast worden er cytokines en prostaglandines afgegeven, een soort boodschapperstoffen die een pro-inflammatoire of een anti-inflammatoire reactie kunnen veroorzaken. Cytokines worden door immuuncellen gemaakt, terwijl prostaglandines door nagenoeg alle cellen kunnen worden gemaakt en zeer breed inzetbare functies hebben, waaronder het bevorderen en reguleren van ontstekingen. Om de ontstekingsreactie verder op te starten zullen bepaalde cytokines granulocyten, zoals macrofagen en neutrofielen, aantrekken.3 Deze cellen eten de ziekteverwekkers op en presenteren stukjes antigenen aan de lymfocyten die de specifieke afweer verzorgen. Hierdoor wordt herstel van het beschadigde weefsel ingezet.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 30 in het VNIG 4/19.
Wilt u het hele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50
Bronvermelding:
- Gregoire, L. (2014). Anatomie en fysiologie van de mens (4e ed.). Amersfoort, Nederland: ThiemeMeulenhoff.
- Linking the Human Gut Microbiome to Inflammatory Cytokine Production Capacity
- Inflammatory responses and inflammation-associated diseases in organs
- mens-en-gezondheid.infonu.nl
- www.farmacotherapeutischkompas.nl
- reumanederland.nl/reuma/behandelingen/medicijnen
- reumanederland.nl/reuma/behandelingen/medicijnen/biologische-medicijnen