Covid-19

22 Jun, 2020

Door Nadja van de Kleut

Coronavirussen behoren tot de ademhalingsvirussen en zijn, naast de rhinovirussen, de veroorzaker van een groot percentage van gevallen van gewone verkoudheid bij volwassenen, met name in de winter en de vroege lente. Er bestaan zeven varianten die de mens kunnen infecteren, waarvan er een aantal ernstige luchtwegproblemen kunnen geven. Tot die laatste groep behoort het Severe Acute Respiratory Syndrome coronavirus: SARS-CoV, dat in 2003 in China SARS veroorzaakte, het Middle East Respiratory Syndrome coronavirus (MERS-CoV), in 2012 vastgesteld in Saoedi-Arabië, en het huidige SARS-CoV-2 dat de ziekte Covid-19 veroorzaakt.

Deze drie virussen zijn erg pathogeen doordat ze nieuw zijn voor het menselijk lichaam ten tijde van de eerste uitbraak en iedereen er dan nog immuniteit tegen moet opbouwen. Bij virussen in het algemeen geldt dat ze regelmatig muteren. SARS-CoV-2 lijkt vooralsnog stabiel te zijn gedurende deze pandemie. Bovendien muteren de spike-eiwitten van het virus zelden.

Als een virus duizenden jaren heeft rondgewaard, kunnen mutaties ervoor zorgen dat het minder infectieus wordt of mildere klachten veroorzaakt. Ook het tegendeel kan gebeuren: bijvoorbeeld dat mutaties zich sneller van persoon tot persoon begeven. Maar omdat er door de vele infecties in een eerder stadium een bepaalde mate van immuniteit bij de menselijke populatie is ontstaan, veroorzaakt het virus in de meeste gevallen na verloop van tijd alleen nog maar lichte klachten. Daarom zorgen veel al langer bestaande coronavirussen nu alleen nog maar voor verkoudheid. SARS-CoV-2 lijkt erg op het SARS-virus van 2003, maar is veel besmettelijker waardoor het in staat was de huidige pandemie te veroorzaken.

Elk virus heeft een gastheer nodig om zich te repliceren. SARS-CoV-2 bestaat uit RNA-materiaal dat omgeven is door een envelop van eiwitten. Het zogenaamde spike-eiwit in die envelop kan aan bepaalde eiwitten op de celmembranen van de doelcel koppelen en zo de cel binnenkomen, waarna de virale replicatie op gang komt. De belangrijkste doelcellen van SARS-CoV-2 zijn de epitheelcellen in de longen en het maagdarmkanaal. Covid-19 geeft luchtwegklachten en/of longontsteking, maar ook klachten van het maagdarmstelsel (misselijkheid, diarree) en het zenuwstelsel (hoofdpijn) kunnen voorkomen.

1. Kempen, J van. (2020, 19 april). Waarom worden kinderen nauwelijks ziek van het coronavirus? Geraadpleegd van www.parool.nl
2. Dhama K, Patel SK, Pathak M, Yatoo MI, Tiwari R, Malik YS, Singh R, Sah R, Rabaan AA, Bonilla-Aldana DK, Rodriguez-Morales AJ. An Update on SARS-COV-2/COVID-19 with Particular Reference on Its Clinical Pathology, Pathogenesis, Immunopathology and Mitigation Strategies – A Review. Preprints 2020, 2020030348
3. Giwa AL, Desai A, Duca A. (2020). Novel 2019 coronavirus SARS-CoV-2 (COVID-19): An updated overview for emergency clinicians. Emerg Med Pract, 22(5):1-28.
4. Coronavirus: Hoe ben je beter bestand? (2020, 2 maart). Geraadpleegd van www.bonusan.com
5. Wu D, Yang XO. (2020). TH17 responses in cytokine storm of COVID-19: An emerging target of JAK2 inhibitor Fedratinib. Journal of microbiology, immunology, and infection.
6. Hoffmann M, Kleine-Weber H, Schroeder S, Krüger N, Herrler T, Erichsen S, Schiergens TS, Herrler G, Wu NH, Nitsche A, Müller MA, Drosten C, Pöhlmann S. (2020). SARS-CoV-2 Cell Entry Depends on ACE2 and TMPRSS2 and Is Blocked by a Clinically Proven Protease Inhibitor. Cell, 181(2), 271–280.e8.
7. Santen H van. (2020, 10 april). Cijfers bevestigen: veel coronapatiënten op IC hebben overgewicht. Geraadpleegd van www.nrc.nl
8. Hamming I, Timens W, Bulthuis ML, Lely AT, Navis G, van Goor, H. (2004). Tissue distribution of ACE2 protein, the functional receptor for SARS coronavirus. A first step in understanding SARS pathogenesis. The Journal of pathology, 203(2), 631–637.
9. Offringa A, Montyn R, Pinto Y, Pinto-Sietsma SJ. Hypertensie en de rol van het RAAS bij SARS-CoV-2. (2020, 27 maart). Geraadpleegd van www.medischcontact.nl
10. Hessels, J. (2020, 20 maart). Optimalisering van de voeding om de strijd aan te gaan tegen het coronavirus. Geraadpleegd van www.hesselsgrob.com
11. NOS. (2020, 13 mei). Pathologen zien veel schade bij overleden coronapatiënten . Geraadpleegd van nos.nl