Medische basiskennis: De mitochondriën

15 Aug, 2013

Door: Els Smits

Weet je nog dat je ooit leerde dat de cel, de kleinst functionele eenheid van het menselijk lichaam, een heel aantal organellen bevat, feitelijk de organen van de cel? En dat je een van die organellen leerde kennen als het mitochondrion, het energiefabriekje van de cel? Belangrijk voor zowel onze fysieke prestaties als voor elk actief proces in het lichaam waar energie voor nodig is. Huidig onderzoek toont aan dat de functie van de mitochondriën veel verder draagt dan alleen energieopwekking.

Elke cel in het menselijk lichaam bevat gemiddeld enkele honderden mitochondriën; bij een volwassen persoon kunnen ze tot wel tien procent van het totale lichaamsgewicht uitmaken. Dat geeft aan dat ze essentieel zijn in de cel en daarmee in het menselijk lichaam als geheel. In de mitochondriën worden koolhydraten en vetten als brandstof gebruikt voor de omzetting in energie. Voor dat proces, ook wel de verbranding genoemd, is zuurstof nodig. Water en kooldioxide komen daarbij vrij. De energie die tijdens de verbranding via een keten van scheikundige reacties wordt geproduceerd, wordt aan het eind van die keten opgeslagen in adenosinetrifosfaat (ATP). Dat proces wordt ook wel de oxidatieve fosforylering genoemd. Het energierijke ATP wordt vervolgens gebruikt als universele energiebron van alle lichaamsprocessen. Daarbij geeft ATP energie af door zich op te splitsen in een fosfaatmolecuul en adenosinedifosfaat (ADP). Het mitochondrion kan daarna opnieuw energierijk ATP vormen door met energie, afkomstig van de verbranding, ADP en P weer te verenigen. Het energierijke ATP kan eenvoudig naar alle delen van de cel worden getransporteerd.