Vasten als ondersteuning bij kanker

26 Oct, 2020

Door Els Smits

In Vakblad 4 van 2018 verscheen een artikel over de theorieën rondom (semi)vasten voorafgaand aan chemotherapie.¹ Hanno Pijl legde daarin uit hoe beperking van voedselinname kanker kan voorkomen en kankergroei kan afremmen, terwijl tegelijkertijd minder voedsel wel de gezonde cellen en niet de kankercellen beschermt tegen chemotherapie. Het waren bevindingen uit dierproeven en in vitro-studies, die leidden tot de opzet van een gerandomiseerde klinische studie naar de rol van semivasten voorafgaand aan de chemotherapiebehandeling bij vrouwen met borstkanker. De resultaten van dat onderzoek zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications en mogen hoopgevend genoemd worden.²

Dierproeven en in vitro-studies tonen aan dat calorische beperking de ontwikkeling van kanker remt en de gezonde cellen beschermt tegen de toxische effecten van de chemotherapie. Vasten leidt tot een daling van de concentraties glucose en aminozuren in het bloed, evenals groeifactor IGF-1. Die dalingen zorgen er tezamen voor dat gezonde cellen stoppen met groeien en vermenigvuldigen, ten gunste van reparatie en verdediging tegen allerlei toxische invloeden, waaronder chemotherapie. Het lichaam schakelt op die manier over om de periode van voedseltekort te overleven. Kankercellen daarentegen staan in feite in een constante groeimodus en kunnen die omschakeling niet maken. Gebrek aan bouw- en brandstoffen door voedselbeperking maakt ze daarom juist kwetsbaarder.
Of de conclusies uit bovengenoemde studies ook van toepassing zijn op de mens met kanker, moest vervolgens verder onderzocht worden. Onderzoekers onder leiding van oncologen uit het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), de BOrstkanker OnderzoeksGroep (BOOG) en de University of Southern California zetten daarom na een kleine pilot met veelbelovende resultaten een eerste gerandomiseerde klinische studie op. Die studie is nu voltooid en heeft geleid tot een publicatie in Nature Communications eerder dit jaar.²

1. Smits E. Effecten van voedselbeperking en vasten bij kanker. Vakblad Natuurlijke & Integrale gezondheidszorg 2018, editie 4, p. 8-13.
2. de Groot S, Lugtenberg RT, Cohen D, Welters MJP, Ehsan I, Vreeswijk MPG, Smit VTHBM, de Graaf H, Heijns JB, Portielje JEA, van de Wouw AJ, Imholz ALT, Kessels LW, Vrijaldenhoven S, Baars A, Meershoek-Klein Kranenbarg E, Duijm-de Carpentier M, Putter H, van der Hoeven JJM, Nortier JWR, Longo VD, Pijl H, Kroep JR & Dutch Breast Cancer Research Group (BOOG). Fasting mimicking diet as an adjunct to neoadjuvant chemotherapy for breast cancer in the multicentre randomized phase 2 DIRECT trial. Nature Communications (2020) 11:3083.