Van de darm naar de hersenen en weer terug: het belang van de microbiota bij viscerale pijn

06 Feb, 2017

Door: Fleur Kortekaas

De viscerale pijn van een spastisch colon (IBS) kan heftig en invaliderend zijn. John Cryan, onderzoeker aan de Universiteit van Cork te Ierland, gaf in een lezing op het 16de World Congress on Pain een overzicht van de rol van verstoring van de darmflora op jonge leeftijd en de blijvende gevolgen voor pijnreacties (Rea, O’Mahony, Dinan, & Cryan, 2017).

De microbiota-darm-brein as is een complex systeem en bestaat uit het centrale zenuwstelsel, neuro-endocriene en neuro-immunologische systemen, de sympathische- en parasympathische delen van het autonome zenuwstelsel, het enterisch zenuwstelsel en de microbiota van de darm.
Signalering langs de microbiota-darm-brein as wordt vergemakkelijkt door een uitgebreid netwerk van afferente vezels die de verbinding maken met corticale hersenstructuren, alsook efferente neuronen die de verbinding maken naar de gladde spieren in de darmwand. Door deze verbindingen kunnen de hersenen hun invloed uitoefenen op motorische, sensorische, autonome en secretoire functies van het maag-darmkanaal, en is de darm-brein as een feit. Via dezelfde verbinding is het maag-darmkanaal in staat de hersenfunctie te modeleren. De rol die de darmmicrobiota speelt in deze communicatie is nog onvoldoende duidelijk.

Wat we wel weten is dat een maladaptieve stressrespons fundamenteel ten grondslag ligt aan het begin, de persistentie en de ernst van de symptomen bij IBS, terwijl stress ook negatieve gevolgen heeft voor de intestinale microbiota. Onderzoeker Cryan besprak in zijn lezing dat negatieve gebeurtenissen bij het jonge kind een samenhang hebben met een inadequate stressrespons en dat hierdoor de kwetsbaarheid voor ziekten zoals IBS op latere leeftijd kunnen toenemen. Stress op jonge leeftijd resulteert in een veranderde brein-darm-as en de microbiota is hierbij een epigenetische modificator. Antibioticagebruik op jonge leeftijd verhoogd het risico op viscerale pijn op volwassen leeftijd. De nervus vagus is misschien wel het belangrijkste neurologische pad tussen de hersenen en de probiotische bacteriën in de darm. Opbouw van een gezonde darmflora op jonge leeftijd biedt bescherming tegen het ontstaan van viscerale buikpijn later als volwassene.

Bron:
Rea, K., O’Mahony, S. M., Dinan, T. G., & Cryan, J. F. (2017). The Role of the Gastrointestinal Microbiota in Visceral Pain. In Handbook of experimental pharmacology.