Eerste Europese leerstoel over bijdrage dier aan zorg en welzijn mens

11 Jun, 2013

De Open Universiteit stelt een bijzondere leerstoel Anthrozoölogie; relatie mens-dier studies in. Steeds vaker worden in de gezondheidszorg dier-ondersteunde interventies toegepast, maar er is nog weinig onderzoek naar gedaan en in Nederland is er nog geen universitaire scholing op dit gebied. Deze bijzondere leerstoel is de eerste in Europa die gericht is op gedragswetenschappelijk onderzoek naar en onderwijs over de bijdrage van dieren aan welzijn en zorg van mensen.
De leerstoel wordt mogelijk gemaakt door de stichting Animal Assisted Interventions in Zorg, Onderzoek en Onderwijs (AAIZOO) en is gehuisvest in de faculteit Psychologie. Dr. Marie-José Enders-Slegers is per 1 juni 2013 benoemd tot de eerste hoogleraar Anthrozoölogie.
 
Effect relatie mens-dier
Dieren kunnen positieve effecten hebben op het welzijn en functioneren van mensen. Daarom worden in de hulpverlening dier-ondersteunde interventies toegepast. Bovendien kunnen deze interventies efficiënter en effectiever zijn. Veteranen met post-traumatische stress-stoornis hebben baat bij buddyhonden. Slachtoffers van de Volendambrand werden succesvol behandeld via een therapie met paarden en kinderen met autisme worden begeleid door een autismegeleidehond. Er zijn ook steeds meer bewijzen voor de positieve invloed van gezelschapsdieren op de kwaliteit van leven van mensen. Huisdierbezitters hebben een langere overlevingsperiode na een hartinfarct. In zorginstellingen waar dieren verblijven, klagen de bewoners minder, is het medicijngebruik lager en de sfeer beter. Kinderen die met een ernstige aandoening in het ziekenhuis liggen, knappen op van een bezoek van hun huisdier of andere beesten. Over de precieze biologische, psychologische en sociale mechanismen die een rol spelen bij de effecten van (gezelschaps)dieren op de kwaliteit van het bestaan van mensen, is echter nog weinig bekend.
 
Leerstoel
Er wordt in Nederland niet alleen weinig onderzoek gedaan op het gebied van anthrozoölogie, maar ook nog geen hoger onderwijs gegeven, terwijl  hier wel behoefte aan is. Mr. Ellen Greve, voorzitter van de stichting AAIZOO: ‘Het is van groot belang dat Nederland aansluit bij de bestaande internationale ontwikkelingen en dat deze jonge wetenschap een plaats krijgt aan een Nederlandse universiteit.’ 
Prof. dr. René van Hezewijk, decaan van de faculteit Psychologie vult aan: ‘De Open Universiteit wil graag een voortrekkersrol op dit nieuwe wetenschapsgebied vervullen. Met ons open afstandsonderwijs kunnen we de kennis en nieuwe inzichten ook breed toegankelijk maken.’ 
De activiteiten van de bijzonder hoogleraar richten zich op het bevorderen van de fysieke en psychische gezondheid. Zo kan obesitas bij ouderen en kinderen  worden bestreden met behulp van trainingsprogramma’s met honden. Tevens houdt de leerstoel zich bezig met het onderzoeken van de relatie tussen huiselijk geweld en dierenmishandeling. Hierdoor kan eerder preventief en curatief worden opgetreden. Ook sluit de leerstoel  aan bij internationale onderzoeksprogramma’s naar de onderliggende mechanismen. Er zijn al vier promotietrajecten gestart.

Over Marie-José Enders-Slegers
Dr. Marie-José Enders-Slegers (1945) is als psycholoog en onderzoeker al vele jaren werkzaam in dit  wetenschapsveld. Ze is meer dan 20 jaar verbonden geweest als docent en onderzoeker aan de  afdeling klinische- en gezondheidspsychologie van de Universiteit Utrecht, waar ze in 2000 promoveerde op de kwaliteit van leven van ouderen en de invloed van huisdieren daarop. Ze werkt nu  in haar onderzoek samen met diverse nationale en internationale instellingen op het gebied van dier-ondersteunde interventies. Zij is fellow aan de University of Denver (VS) en leidt sinds 2008, in samenwerking met prof. dr. Ina van Berckelaer-Onnes, het onderzoeksproject over autismegeleidehonden van KNGF Geleidehonden. Daarnaast is ze o.m. bestuurslid van de International Society of Antrozoology (ISAZ) en van de International Association of Human Animal Interaction Organizations (IAHAIO).

Zie ook ons artikel 'Hoe huisdieren mensen helpen' in VNGK nummer 4 van 2012.