Mogelijk preventief effect van zonlicht op ADHD

02 Apr, 2013

(Bron: UVU) Zonlicht heeft mogelijk een preventief effect op ADHD. Volgens onderzoekers van de Universiteit Utrecht, Onderzoeksinstituut Brainclinics, de Universiteit Leiden en de Ohio State Universiteit (VS) heeft dit te maken met de effecten van zonlicht op het verminderen van problemen met de biologische klok. Het artikel van de biopsychologen is verschenen in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Biological Psychiatry.

De wetenschappers analyseerden zowel kaarten waarop de prevalentie (het vóórkomen) van ADHD per Amerikaanse staat is aangegeven als kaarten waar de zonne-intensiteit te zien is. Opvallend genoeg bleek er een geografische overeenkomst tussen een lage ADHD-prevalentie en een hoge zonne-intensiteit. Zonne-intensiteit is een maat voor de hoeveelheid zonlicht in een bepaald gebied (in kWh/m2/dag), die vaak gebruikt wordt bij het berekenen van de hoeveelheid energie die zonnepanelen kunnen genereren in een bepaald gebied.

Duidelijke relatie
Deze initiële observatie werd verder uitgewerkt op basis van twee Amerikaanse en één niet-Amerikaanse datasets. Hieruit bleek een duidelijke negatieve dosis-respons-relatie tussen zonne-intensiteit en de prevalentie van ADHD. Verschillen in zonne-intensiteit tussen regio’s verklaren tussen de 34 tot 57% van de verschillen in ADHD-prevalentie, zelfs als gecorrigeerd wordt voor potentieel intermediërende variabelen als sociaal-economische status, geboortegewicht, kindersterfte, geografische breedte en etniciteit.

ADHD en slaap
Kinderen met ADHD hebben problemen met aandachtsregulatie en kunnen gedesorganiseerd, impulsief en overactief zijn. Ook hebben veel patiënten met ADHD slaapproblemen, meestal met betrekking tot inslapen. In het algemeen bestaat er een relatie tussen slaapduur en aandachtsproblemen. De onderzoekers veronderstellen dan ook dat bij bepaalde ADHD-patiënten slaapproblemen ten grondslag liggen aan de aandachtsproblemen. Inslaapproblemen bij ADHD hebben op hun beurt weer te maken met een verstoorde biologische klok. Het is bekend dat zonlicht de grootste invloed heeft op de menselijke biologische klok. Een mogelijk preventief effect van zonlicht op ADHD heeft dan ook te maken met de effecten van zonlicht op het verminderen van problemen met de biologische klok.

Invloed van tablets en smartphones
De auteurs schrijven dat inslaapproblemen nog eens versterkt kunnen worden door intensief gebruik in de avond van moderne media zoals tablet-computers en smartphones, waarbij vooral de invloed van social media zorgt voor een nog sterkere blootstelling aan dergelijke blauwlichtbronnen* in de avond. Verhoging van de hoeveelheid zonlicht gedurende de dag, is volgens de auteurs in staat de biologische klok afdoende te synchroniseren waardoor het verstorende effect van verhoogde blootstelling aan licht tijdens de avond gecompenseerd kan worden en daarmee inslaapproblemen verminderen.

Kleuraanpassing van schermen
De implicaties van deze bevindingen zijn dat toekomstig onderzoek naar ADHD zich meer moet richten op de rol van slaap en de biologische klok. Vanuit het oogpunt van de volksgezondheid zouden fabrikanten van tablets, smartphones en pc’s de mogelijkheid kunnen onderzoeken om een tijd-gemoduleerde kleuraanpassing van schermen te implementeren (zoals bijvoorbeeld f.lux software), om daarmee ongewenste blootstelling aan blauw licht in de avond te voorkomen. Ook kunnen deze resultaten aanleiding geven tot preventiestrategieën waarbij gebruikgemaakt wordt van verhoogde blootstelling aan natuurlijk licht tijdens de dag. Te denken valt aan dakraamsystemen in klaslokalen en speeltijdplanning in lijn met de biologische klok.

* Het is bekend dat alleen blauw licht met een golflengte van 464 tot 484 nm de biologische klok beïnvloedt, gloeilampen hebben een lage affiniteit in dit lichtspectrum, terwijl computerschermen en sommige LED-lampen een hogere affiniteit in dit lichtspectrum hebben.