Fascinerende fascia

19 Aug, 2013

Door: Els Smits

In maart dit jaar kwam op uitnodiging van de Akademie voor Massage en Beweging dr. Robert Schleip, directeur van de Fascia Research Group van de universiteit van Ulm, naar Nederland. Als Rolfingdocent kreeg hij sterk de behoefte zijn werk te onderbouwen en ging terug naar de wetenschap om de fascia uitvoerig te onderzoeken. In zijn lezing presenteerde hij de laatste onderzoeksresultaten over dit orgaan van connectiviteit. In twee delen besteden we daar aandacht aan. Om te beginnen een blik op wat fascia nou eigenlijk precies is.

In de medische wereld wordt fascia gezien als een verpakkingsorgaan dat in de weg zit voor het bestuderen van de échte weefsels. In kadavers ziet het er misschien niet echt esthetisch uit, maar in een levend lichaam is dat heel anders: niet die bleke, witte laag, maar een transparante, glanzende, waterige substantie. Op de meeste plaatsen is deze bindweefsellaag minder dan een millimeter dik, maar ondanks dat, kan het 20 kilo of meer aan kracht dragen voordat het scheurt of breekt. Afhankelijk van de plaats in het lichaam varieert de fascia in dikte en stugheid. De tractus iliotibialis bijvoorbeeld is bij de meeste mensen harder dan de mediale zijde van het bovenbeen. Maar bij mensen in een rolstoel voelt het aan beide kanten hetzelfde. De dikte van de peesplaat in het bovenbeen ontwikkelt zich door lopen en hardlopen, door het dragen van je hele lichaamsgewicht op één been. Bij hardlopers is de laterale tractus enorm sterk, terwijl dat bij paardrijders juist voor de fascia aan de mediale zijde van het been geldt. Oftewel, door de fascia middels een trekkracht of strekking te belasten, wordt deze steviger. Bij een strekking specialiseert het bindweefsel zich zodanig dat het deze trekbelasting kan weerstaan. Dat gebeurt doordat de collageenvezels zich oriënteren en zich zodoende sterker maken in de richting waarin ze weerstand bieden aan de trekbelasting. Voor een cowboy is dat anders dan voor een danser. Als de belasting alleen in één richting plaatsvindt en het is een grote belasting, dan wordt het weefsel een pees. Bij een gescheurde achillespees wordt het losse onderhuidse bindweefsel eromheen steeds sterker als het dagelijks in dezelfde richting wordt belast. De collageenvezels oriënteren zich en het losse bindweefsel transformeert zich in een pees.