Wordt de kok de nieuwe farmacoloog?
20 Feb, 2018
Door: Toine de Graaf
Eerst voeding, dan medicijnen. Dit is een populaire slogan, waarbij steevast verwezen wordt naar Hippocrates. Zo’n 2400 jaar geleden zei deze Griekse geneesheer: ‘Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding’. In de 21e eeuw spelen medicijnen echter een grotere rol in de geneeskunde dan voedingsadviezen. Toch vindt steeds meer onderzoek plaats naar de preventieve en curatieve rol van voedingsfactoren. Waardoor farmacoloog prof. dr. Aalt Bast zich inmiddels afvraagt of de kok bezig is de farmacoloog van de toekomst te worden.
Een farmacoloog die spreekt over ‘de kracht van voeding’? Het klinkt ongebruikelijk, maar het kan wel degelijk. Zo bleek tijdens een nascholingsdag van de Academy for Integrative Medicine (AIM) die in 2017 plaatsvond in Soesterberg. Prof. dr. Aalt Bast, van huis uit farmacoloog, vertelde bij die gelegenheid uitgebreid over de wijze waarop medicijnen en voeding zich tot elkaar verhouden. De titel van zijn lezing was op zijn minst intrigerend: ‘Wordt de kok de farmacoloog van de toekomst?’
Een ondubbelzinnig antwoord op deze vraag had hij (nog) niet paraat. Daarvoor is het te vroeg. Duidelijk is echter dat er panelen aan het verschuiven zijn in de gezondheidszorg. Het gaat langzaam, zeker, en er is nog veel onderzoek nodig. Maar voedingsfactoren mogen zich verheugen in een toenemende belangstelling, ook onder farmacologen.
In zijn lezing legde Bast, inmiddels decaan (‘dean’) van de Campus Venlo van de Universiteit Maastricht, uit dat bij farmacologie veelal sprake is van ‘selectieve toxiciteit’. Anders geformuleerd: medicijnen zijn gifstoffen die selectief werken. Ze zijn gericht op één target, hebben een effect en in het beste geval blijft het daarbij, zodat geen bijwerkingen optreden. De volgende vraag hoort bij een medicijn echter altijd te worden gesteld: ‘Is het risico groter dan het voordeel?’ Bij ernstige ziekten, zoals kanker, accepteren we doorgaans méér risico’s. Anders dan medicijnen werken voedingsmiddelen níet selectief. ‘Voeding is niet ontworpen voor één target’, aldus Bast. Bioactieve stoffen in groenten en fruit hebben allerlei kleine effectjes, die samen bijdragen aan een ‘overall’ effect dat het aanpassingsvermogen van de mens stimuleert.
- Boots, A., Drent, M., de Boer, V., Bast, A. (2011). Quercetin reduces markers of oxidative stress and inflammation in sarcoidosis. Clinical Nutrition, Volume 30, p. 506-512.
- Weseler, A., Bast, A. (2012). Pleiotropic-acting nutrients require integrative investigational approaches: the example of flavonoids. Journal of Agricultural and Food Chemistry. Volume 60, p. 8941-8946.