Ayurveda en welvaartsaandoeningen

13 Apr, 2015

Door: Coen van der Kroon

Ayurveda wordt soms gezien als een oud systeem van natuurgeneeskunde en ook nog eens afkomstig uit een andere klimaatzone en cultuur vol andere gewoonten en gebruiken. Echter, de wetenschapsfilosofie achter Ayurveda is universeel en van toepassing op alle tijden en in alle omstandigheden, een gegeven dat nogal eens over het hoofd wordt gezien. Vooral als gevolg van een slechte basisinformatie over wat Ayurveda eigenlijk is en op welk gedegen wetenschappelijk systeem het gebaseerd is. Ayurveda – als geneeskundig systeem – werkt op basis van een duidelijk geformuleerd biologisch en fysiologisch systeem, dat ook vandaag de dag – in een moderne context – heldere inzichten geeft in het ontstaan en behandelen van wat we welvaartsaandoeningen noemen. Welvaart verwijst hierbij naar een set van levens- en voedingsomstandigheden die typerend worden geacht voor een modern, westers leven.

In de recent toenemende aandacht voor welvaartsaandoeningen gaat steeds meer aandacht naar de rol die levensstijl en voeding daarbij spelen. Factoren die in de moderne geneeskunde vaak ontkend of gebagatelliseerd werden, maar in meer traditionele geneeskundige systemen juist meestal de hoofdrol spelen in hoe ziekte ontstaat. In klassiek ayurvedische teksten speelt de opbouw van het boek – de volgorde van de hoofdstukken – een belangrijke rol bij de indicatie van belangrijkheid in het proces van diagnose en behandeling. In dergelijke werken zijn juist de eerste hoofdstukken gewijd aan leefstijl en dagelijkse routine, de volgende hoofdstukken aan voeding, en van daaruit wordt langzaam overgestapt naar behandelingen en de inzet van wat toen ook al medicinale remedies werden genoemd. De prioriteit is duidelijk: zowel bij het ontstaan als bij de behandeling van veel aandoeningen spelen – in eerste instantie – leefstijl en vervolgens voeding de hoofdrol. En vanuit modern ayurvedisch perspectief is in die vorm van benadering niets veranderd: juist door welvaart gaan ‘incorrecte’ leefstijl en voeding een meer dominante rol spelen bij het ontstaan van veel aandoeningen. Om dat goed te begrijpen, moeten we eerst even kijken naar de kern van de ayurvedische biologie en fysiologie.