Communiceren in crisissituaties

24 Feb, 2021

Door Hetty Jansen-Verhagen

Stress heeft invloed op het vermogen om open te kunnen communiceren en luisteren, met miscommunicatie tot gevolg. In de jaren 70 van de vorige eeuw ontwikkelde klinisch psycholoog dr. Taibi Kahler het Process Communication Model om de kwaliteit van leven te verbeteren door de onderlinge communicatie beter af te stemmen. Vanwege het grote belang van effectieve communicatie tijdens bemande ruimtevluchten, hielp NASA met de doorontwikkeling tot een model dat handvatten geeft om stressgedrag via afgestemde communicatie te doorbreken. Zo wordt het mogelijk elkaars taal te (leren) spreken, waardoor soepel contact en motivatie gestimuleerd worden.

Het Process Communication Model (PCM) heeft ook buiten NASA een grote vlucht genomen. Het is een observatiemethode om jezelf en de ander te leren begrijpen om zo soepeler samen te werken, elke dag weer en in elke situatie. Het leert positief gedrag en stressgedrag te herkennen en er effectief mee om te gaan. Zo worden misverstanden en spanningen voorkomen en ontstaat er begrip en flexibiliteit, met als resultaat dat er samen meer bereikt kan worden. Het model kan ook ons therapeuten helpen om onze cliënten in moeilijke tijden beter te bereiken en te begrijpen.

Volgens het PCM neemt de mens de wereld om zich heen op zes verschillende manieren waar: door middel van feiten, meningen, gevoelens, reflecties, reacties en acties. Dit zijn niet alleen de filters waardoor we de wereld ervaren, deze percepties bepalen de manier waarop we met anderen contact maken en zoals we willen of verwachten dat anderen contact maken met ons. Iedereen kijkt naar de wereld met een eigen bril. Deze voorkeursperceptie belicht een bepaald deel van de werkelijkheid om ons heen, waardoor andere delen vervagen. De interpretatie van de werkelijkheid beïnvloedt de observatie en wat er gedacht, gevoeld en gedaan wordt. Dat bepaalt ook de focus en de wijze van communiceren en verklaart waarom we met sommige mensen meteen op één lijn zitten en met anderen niet. Door te luisteren naar hoe iemand iets zegt, kan zijn voorkeursperceptie herkend worden. Daardoor ontstaat er meer begrip en lukt het beter om echt te luisteren. Zo nodig kan via perceptiewisseling en woordkeuze beter afgestemd worden.

Meer informatie: www.hjtc.nl, www.hettyjansen.nl

Lees het gehele artikel vanaf pagina 59 in het VNIG 2/21.

Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.

Bronvermelding:
1. Hetty Jansen. Cursus Luisteren in tijden van crisis. Geraadpleegd op 13 november 2020, van hjtc.nl 2. Process Communication Nederland. Het communicatiemodel PCM. Geraadpleegd op 13 november 2020, van processcommunication.nl