Een andere kijk op dementie
21 Feb, 2023
Door Ingrid van Dijk
Dementie is in onze samenleving een steeds vaker voorkomend verschijnsel, ook bij een toenemend aantal jonge mensen. In maatschappelijke discussies wordt dementie vooral gezien als een onterend proces, waardoor de angst ervoor wordt gevoed. In het boek ‘Dementie, anders belicht’1 nodigt auteur Marieke de Vrij ons uit om vanuit spiritualiteit naar dementie te kijken. Haar uitgangspunt is dat dementie de mens wat te zeggen heeft en een zinvol proces kan zijn. Deze vernieuwende zienswijze kan hoop, moed en troost geven aan de betrokkene en zijn omgeving.
Iedereen in onze samenleving krijgt vroeg of laat in zijn omgeving met dementie te maken. In de medische wetenschap wordt dementie beschouwd als een aandoening die zijn oorzaak bijna altijd vindt in de achteruitgang van het brein. Bij de diagnosestelling wordt er meestal van uitgegaan dat er weinig tot niets meer aan het verloop van dit proces te doen is. Dit is een weinig bemoedigend vooruitzicht.
Marieke de Vrij zet daar in haar boek een ander perspectief naast. Uitgangspunt hierbij is de gedachte dat een mens na zijn lichamelijke dood geestelijk verder leeft in een onstoffelijke verschijningsvorm. Een ziel treedt het aardse leven binnen, wordt mens en doet allerlei ervaringen op om zo een groter bewustzijn te krijgen. Aan het eind van het aardse leven start de fase van loslaten, afscheid nemen en overgaan naar de geestelijke wereld. Deze overgang wordt vergemakkelijkt als belastende ervaringen op aarde kunnen achterblijven omdat ze verwerkt zijn. In dit proces zou dementie een functie kunnen hebben.
Met haar helder-zintuigelijke gave is De Vrij in staat om zich fijnzinnig af te stemmen op hetgeen er bij mensen met dementie gaande is. Als zij daarop schouwt dan ziet ze dat het denkende brein zijn dominantie verliest en het emotionele brein de ruimte krijgt. De eerdere mentale censuur verzwakt of verdwijnt zelfs waardoor dementie een kans biedt om belevingen die eerder onderontwikkeld of weggedrukt zijn alsnog aandacht te geven en van betekenis te voorzien. Veel mensen met dementie verwerken zo hun verleden. Het lichaam heeft geschiedenis geschreven en wil zich ontdoen van alle psychische informatie die nog bovenmatig belastend is. Dit proces vindt meestal niet in het heldere bewustzijn plaats en kan zich voor omstanders uiten in afwezigheid, onbereikbaarheid of onnavolgbaar gedrag van de dementerende mens. Dementie kan zo gezien worden als een innerlijke reis die iemand aflegt om zichzelf te bevrijden van het teveel aan onverwerkte emotionele belasting. Deze zienswijze kan bemoediging en troost bieden aan de beginnend dementerende en de mensen in zijn omgeving.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 47 in het VNIG 2/23.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. De Vrij, Marieke (2020). Dementie anders belicht. Uitgeverij De Vrije Mare. (Gratis te downloaden op www.devrijemare.nl)