Natuurlijke zorg in tijden van corona

20 Apr, 2020

Door Fleur Kortekaas en Els Smits

Natuurlijke zorg richt zich bij uitstek op versterking van het lichaamseigen vermogen tot afweer en herstel. Een verhoogde weerstand behoedt misschien niet voor COVID-19, maar de natuurlijke zorg kent allerlei mogelijkheden die de ernst van met name de relatief milde vormen van de infectie kunnen beteugelen. Allereerst worden in dit artikel de uitgangspunten van de natuurgeneeskundige zorg uiteengezet, om vervolgens in te gaan op verschillende mogelijkheden om het lichaam te ondersteunen ten tijde van de COVID-19-epidemie, vanuit het perspectief van natuurlijke therapievormen.

Er bestaat vooralsnog geen wetenschappelijk bewijs dat de complementaire en traditionele remedies de door het SARS-CoV-2-virus veroorzaakte ziekte kunnen voorkomen. Daar is het virus te nieuw voor. Als therapeut in de natuurlijke zorg kunnen we echter wel terugvallen op een aantal grondbeginselen ten aanzien van gezondheid en op de uit jarenlange traditie opgedane ervaringen.

Natuurlijke behandelmethoden zijn vanuit deze traditie gericht op versterking van het lichaamseigen immuunsysteem. Het zelfhelende vermogen van de mens vormt in natuurlijke therapieën het uitgangspunt en daarnaast wordt er rekening gehouden met de verbinding tussen lichaam en geest.¹ De uitingsvormen van het zelfgenezend vermogen zijn individueel en constitutioneel verschillend, reden waarom er voor ieder persoon een behandeling op maat nodig is. De in dit artikel aangedragen ondersteunende zorg bij een virale infectie dienen daarom in afstemming te worden ingezet, het holistisch uitgangspunt hanterend.

Bij infectie met SARS-CoV-2 treedt koorts op. Koorts is een functionele uiting van het zelfgenezend vermogen, die bij voorkeur niet onderdrukt dient te worden met bijvoorbeeld paracetamol. Van paracetamol is bovendien bekend dat het – vooral bij kinderen – de zwavelconjungatie in de lever belemmert, een van de belangrijkste ontgiftingsroutes van het lichaam.
Ons zelfgenezend vermogen is onderdeel van het basisbioregulatiesysteem. Elke acute ziekte, ook na een besmetting met het coronavirus, is een prikkel aan het organisme om het lichaam te reinigen en een oefening voor het immuunsysteem. Gedurende een epidemie geldt dit voor een groter deel van de bevolking. Iedere behandeling behoort erop gericht te zijn deze reactie van het lichaam te ondersteunen. Niet-levensbedreigende koorts en andere symptomen onderdrukken, remt deze reinigende functies af en belemmert herstel van gezondheid. Koorts, zweten en slijmvorming zijn volgens het systeem van Reckeweg uitscheidingsreacties en dus herstelmechanismen van het lichaam. Ze dienen waar mogelijk niet onderdrukt te worden. Het is aan de zorgprofessional dit proces in goede banen te leiden. Grijp bij koorts dus pas in als het echt niet anders kan.

1. Aakster C, Kortekaas F. Geneeswijzen in Nederland (2016). AnkhHermes. ISBN 9789020211733
2. Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., … Cao, B. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. The Lancet, 395(10223), 497–506. \
3. van Doremalen, N., Bushmaker, T., Morris, D. H., Holbrook, M. G., Gamble, A., Williamson, B. N., … Munster, V. J. (2020). Aerosol and Surface Stability of SARS-CoV-2 as Compared with SARS-CoV-1. The New England Journal of Medicine, NEJMc2004973.
4. Cai, J., Sun, W., Huang, J., Gamber, M., Wu, J., & He, G. (2020). Indirect Virus Transmission in Cluster of COVID-19 Cases, Wenzhou, China, 2020. Emerging Infectious Diseases, 26(6), 10.3201/eid2606.200412.
5. Ong, S. W. X., Tan, Y. K., Chia, P. Y., Lee, T. H., Ng, O. T., Wong, M. S. Y., & Marimuthu, K. (2020). Air, Surface Environmental, and Personal Protective Equipment Contamination by Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2) From a Symptomatic Patient. JAMA.
6. Verhelst G. Groot handboek geneeskrachtige planten. 7^e druk. Mannavita Bvba. ISBN 9789080778467
7. Pliego Zamora, A., Edmonds, J. H., Reynolds, M. J., Khromykh, A. A., & Ralph, S. J. (2016). The in vitro and in vivo antiviral properties of combined monoterpene alcohols against West Nile virus infection. Virology, 495, 18–32.
8. Li, X., Duan, S., Chu, C., Xu, J., Zeng, G., Lam, A. K. Y., … Jiang, L. (2013). Melaleuca alternifolia concentrate inhibits in vitro entry of influenza virus into host cells. Molecules, 18(8), 9550–9566.
9. Loizzo, M. R., Saab, A. M., Tundis, R., Statti, G. A., Menichini, F., Lampronti, I., … Doerr, H. W. (2008). Phytochemical analysis and in vitro antiviral activities of the essential oils of seven Lebanon species. Chemistry & Biodiversity, 5(3), 461–470.
10. Tariq, S., Wani, S., Rasool, W., Shafi, K., Bhat, M. A., Prabhakar, A., … Rather, M. A. (2019). A comprehensive review of the antibacterial, antifungal and antiviral potential of essential oils and their chemical constituents against drug-resistant microbial pathogens. Microbial Pathogenesis. Academic Press.
11. Gombart, A. F., Pierre, A., & Maggini, S. (2020). A review of micronutrients and the immune system–working in harmony to reduce the risk of infection. Nutrients, 12(1).
12. Martineau, A. R., Jolliffe, D. A., Hooper, R. L., Greenberg, L., Aloia, J. F., Bergman, P., … Camargo, C. A. (2017). Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: Systematic review and meta-analysis of individual participant data. BMJ (Online), 356.
13. Richard Cheng,R. M.D., Ph.D. Vitamin C Saves Wuhan Family from COVID-19. Orthomolecular Medicine News Service, Mar 5, 2020.
14. https://mp.weixin.qq.com/s/bF2YhJKiOfe1yimBc4XwOA
15. Harthill, M. (2011). Review: Micronutrient selenium deficiency influences evolution of some viral infectious diseases. Biological Trace Element Research.
16. Prasad, A. S. (2008, May). Zinc in human health: Effect of zinc on immune cells. Molecular Medicine. The Feinstein Institute for Medical Research.
17. Tam, M., Gómez, S., González-Gross, M., & Marcos, A. (2003). Possible roles of magnesium on the immune system. European Journal of Clinical Nutrition. Nature Publishing Group.
18. Yang Yang, Md Sahidul Islam, Jin Wang, Yuan Li, Xin Chen. Traditional Chinese Medicine in the Treatment of Patients Infected with 2019-New Coronavirus (SARS-CoV-2): A Review and Perspective. (2020.). Retrieved March 19, 2020.
19. Brush J, Mendenhall E, Guggenheim A, Chan T, Conelly E, Soumyanath A, Buresh R, Barrett R, Zwickey H. The effect of Echinacea purpurea, Astragalus membranaceus and Glycyrrhiza glabra on CD69 expression and immune cell activation in humans. Phytother Res 2006;20:687-695.
20. Signer J, Jonsdottir HR, Albrich WC, Strasser M, Züst R, Ryter S, Ackermann-Gäumann R, Lenz N, Siegrist D, Suter A, Schoop R, Engler OB. In vitro antiviral activity of Echinaforce®, an Echinacea purpurea preparation, against common cold coronavirus 229E and highly pathogenic MERS-CoV and SARS-CoV. (2020).
21. Porter, R. S., & Bode, R. F. (2017). A Review of the Antiviral Properties of Black Elder (Sambucus nigra L.) Products. Phytotherapy Research. John Wiley and Sons Ltd.
22. Sawikowska A. Meta-analysis of flavonoids with antiviral potential against coronavirus. In: Biometrical Letters - Ahead of print. (n.d.). Retrieved March 20, 2020.
23. AYUSH. Advisory for Corona virus Homoeopathy for Prevention of Corona virus Infections Unani Medicines useful in symptomatic management of Corona Virus Infection. (2020). Retrieved March 20, 2020.