Systematische reviews in holistische geneeswijzen
20 Apr, 2021
Door Fleur Kortekaas
Het is voor de kennisontwikkeling binnen het complementaire veld en in ons vak van belang dat het beschikbare onderzoek in ons veld toegepast wordt. Door dit te doen, voedt je je kennis voor je praktijk. In deze rubriek, die drie keer per jaar verschijnt, geef ik informatie over hoe wetenschappelijk onderzoek geanalyseerd en beoordeeld kan worden, zodat je de betekenis en waarde van het onderzoek voor je praktijkvoering gemakkelijker zelfstandig kunt duiden.
Een eerste beginsel in de beoordeling van onderzoek is te kijken naar de gebruikte onderzoeksmethode, ook wel onderzoeksdesign genoemd. De verschillende onderzoeksmethoden worden weergegeven in de zogenaamde piramide van bewijs. Het studietype op de hoogste tree, een systematische review (SR), is het meest betrouwbaar. Een SR is een samenvatting van gerandomiseerde klinische studies, die door twee onafhankelijke onderzoekers is uitgevoerd volgens een vast omschreven reproduceerbare methode, waardoor onderzoeksfouten grotendeels uitgesloten worden. De onderzoekers moeten namelijk eerst zelf iedere studie die ze opnemen in de samenvattende analyse beoordelen op onderzoeksfouten (zogenaamde risk of bias) en betrouwbaarheid. Onbetrouwbare, slecht uitgevoerde studies worden niet opgenomen in de samenvatting. Natuurlijk is hier niet alles mee gezegd over het beoordelen van studiekwaliteit, maar het is een start. Verwar overigens een systematische review niet met een review. Een review is informatief, maar van lage studiekwaliteit; het is een gewone literatuurstudie.
Stel je gebruikt een vorm van reflexologie als behandelmethode in je praktijk en zoekt in de medisch wetenschappelijke database PubMed1 op de zoekterm ‘reflexology’. Toen ik deze zoekstrategie in PubMed begin maart invoerde, kwam ik op een kleine 17.500 studies. Door vervolgens het filter ‘systematische reviews’ te gebruiken, kom je op de onderzoeksmethode met de hoogste bewijsvorm. Met het filter voor systematic reviews voor studies in reflexologie tel ik in maart 2021 650 studies. Die zijn niet allemaal direct van toepassing op reflexologie en sommige hits bevatten alleen het onderzoeksprotocol zonder de resultaten. Door gerichter te zoeken op bijvoorbeeld indicatie, stel we doen de toevoeging ‘AND sleep’, kom je op specifiekere onderzoekspublicaties uit.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 52 in het VNIG 3/21.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Jamaludin F. Deurenberg R. 2020. Praktische handleiding PubMed. Vijfde herziene druk. Houten: Bohn Staflue en van Loghum. ISBN: 9789031390717
2. Cochrane Netherlands. Beoordelingsformulieren en andere downloads. Geraadpleegd op 25 maart 2021, van netherlands.cochrane.org/beoordelingsformulieren-en-andere-downloads.
3. Wang WL, Hung HY, Chen YR, Chen KH, Yang SN, Chu CM, Chan YY. Effect of Foot Reflexology Intervention on Depression, Anxiety, and Sleep Quality in Adults: A Meta-Analysis and Metaregression of Randomized Controlled Trials. Evid Based Complement Alternat Med. 2020 Sep 15;2020:2654353. doi: 10.1155/2020/2654353.