Vaccinatie tegen Covid-19

16 Jun, 2021

Door Karlien Bongers

Het SARS-CoV-2-virus, anderhalf jaar geleden had niemand ervan gehoord, nu beheerst het ons leven. Intussen hebben we op basis van richtlijnen en maatregelen van de overheid ons leven aangepast. Nu spontane groepsimmuniteit geen optie is en besmetting onvoldoende voorkomen kan worden, is de hoop gevestigd op grootschalige vaccinatie om ‘het virus eronder te krijgen’. Vaccins zijn er. We weten dat vaccineren niet zonder risico’s is. Om weloverwogen een individuele keuze te maken over vaccineren tegen corona hebben we betrouwbare informatie nodig. Het is echter niet eenvoudig om de cijfers en statistieken te doorzien, waarbij getallen soms lijken te ontbreken.

Vanaf 1953 kennen we in Nederland het Rijksvaccinatieprogramma dat vanaf de start tot 1992 naar schatting 148.000 levens heeft gespaard.¹ De landelijke vaccinatiegraad is nooit 100 procent geweest. Met name kinderen uit reformatorische of antroposofische gezinnen werden in vergelijking met de rest van de Nederlandse kinderen vaker niet gevaccineerd.
Anno 2021 beschikt Nederland over allerlei vaccins voor verschillende doelgroepen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RVIM) sluit door middel van Europese aanbesteding vierjarige contracten af met leveranciers van de vaccins. Alle vaccins op de Nederlandse markt voor de verschillende doelgroepen, zoals kinderen, risicogroepen en reizigers, zijn goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Dat is voor de coronavaccins niet anders. De overheid koopt de vaccins en bepaalt wanneer welke doelgroepen met welk vaccin kunnen worden gevaccineerd. Via de naam van het vaccin zijn de bestanddelen en het productieproces ervan terug te vinden bij de geneesmiddeleninformatiebank van het CBG.

Tussen het ontwikkelen van een vaccin en goedkeuring wordt een standaardprocedure gevolgd die normaliter tien tot vijftien jaar duurt. In de eerste twee tot vier jaar wordt door laboratoriumonderzoek het geschikte antigeen geïdentificeerd. Vervolgens wordt in de preklinische fase met celculturen en proefdieronderzoek gekeken naar de mate waarin het vaccin een afweerreactie genereert.
Een paar maanden na de uitbraak van het coronavirus in december 2019 is het antigeen, de genetische sequentie van het RNA van het SAR-CoV-2-virus, vrijgegeven door de Chinese overheid. Toen de World Health Organisation (WHO) in maart 2020 vaststelde dat er sprake was van een pandemie is de vaccinontwikkeling in een stroomversnelling gekomen. Sindsdien wordt er internationaal samengewerkt op basis van afspraken uit 2017 van de Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI). De reeds opgedane kennis van het SARS-CoV-1-virus dat in 2003 met name in Azië het severe acute respiratory syndrome (SARS) veroorzaakte, bleek hierbij nuttig. Door de internationale samenwerking, voorkennis en door gebruik te maken van innovatieve technologie duurden de preklinische fasen bij het ontwikkelen van het vaccin tegen het SARS-CoV-2-virus geen jaren maar slechts enkele maanden.

Lees het gehele artikel vanaf pagina 36 in het VNIG 4/21.

Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.

Meer informatie:
www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-vaccinatie/soorten-coronavaccins,
www.coronadashboard.rijksoverheid.nl,
www.ema.europa.eu/en/human-regulatory/overview/public-health-threats/coronavirus-disease-covid-19/treatments-vaccines/vaccines-covid-19/covid-19-vaccines-authorised#authorised-covid-19-vaccines-section,
www.lareb.nl/pages/update-van-bijwerkingen,
www.fda.gov/emergency-preparedness-and-response/coronavirus-disease-2019-covid-19/covid-19-vaccines

Bronvermelding:
1. van Wijhe M, McDonald SA, de Melker HE, Postma MJ, Wallinga J. Effect of vaccination programmes on mortality burden among children and young adults in the Netherlands during the 20th century: a historical analysis. Lancet Infect Dis. 2016;16(5):592-598. doi: 10.1016/S1473-3099(16)00027-X
2. Pardi N, Hogan M, Porter F, et al. mRNA vaccines- a new era in vaccinology. Nat Rev Drug Discov. 2018; 17:261–279. doi: 10.1038/nrd.2017.243
3. Vojdani A, Kharrazian D. Potential antigenic cross-reactivity between SARS-CoV-2 and human tissue with a possible link to an increase in autoimmune diseases. Clin Immunol. 2020;217:108480. doi: 10.1016/j.clim.2020.108480
4. Stone CA Jr, Liu Y, Relling MV, et al. Immediate Hypersensitivity to Polyethylene Glycols and Polysorbates: More Common Than We Have Recognized. J Allergy Clin Immunol Pract. 2019;7(5):1533-1540.e8. doi: 10.1016/j.jaip.2018.12.003